Andrzej Dybczak laureatem Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego. Jego „Las duchów” najlepszym książkowym reportażem 2024 roku

19 maja 2025

Opublikowana przez Wydawnictwo Nisza książka „Las duchów” Andrzeja Dybczaka została uznana najlepszym reportażem 2024 roku. W niedzielę w warszawskim Teatrze Studio odbyła się finałowa gala Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego, podczas której laureatowi wręczono czek na 120 tysięcy złotych.

Na finał nagrody przyjechali do Warszawy zagraniczni finaliści tegorocznej edycji wyróżnienia, czyli Patricia Nieto z Kolumbii, Pablo Trincia z Włoch oraz Sam Knight z Wielkiej Brytanii. Dołączyli do nich autorzy z Polski – Andrzej Dybczak i Maciej Pisuk. Nie zabrakło też tłumaczy nominowanych książek – Tomasza Kwietnia, Agnieszki Wilgi i Aleksandry Wiktorowskiej.

Decyzją jury nagrodę główną otrzymał Andrzej Dybczak za reportaż „Las duchów”. Kanwą książki jest poszukiwanie informacji o przedmiotach z tak zwanej kolekcji syberyjskiej Muzeum Etnograficznego w Krakowie. W latach 2016-2019 autor kilkakrotnie jeździł na Syberię, rozmawiał z potomkami ludzi, do których takie rzeczy należały. Nieme przedmioty dały początek fascynującym historiom o współczesnych i dawnych mieszkańcach tamtych terenów, o miejscach i kulturze od dziesięcioleci degradowanych na skutek decyzji podejmowanych w Moskwie.

„Andrzej Dybczak napisał mądrą i skromną książkę o tragedii kolonizowanych narodów. O tym, jak zaborcze państwo kradnie podbijanym przez siebie nie tylko zasoby materialne, ale i dusze. Zrobił to bez głośnych publicystycznych haseł, a z pomocą kilku zapadających w pamięć obrazów i cichych, czasem nawet nie do końca składnych, cedzonych przez zęby, jakby mimochodem, opowieści. Stworzył historię uniwersalną, właśnie dlatego, że mocno zakorzenioną w konkretnym miejscu i czasie. Trudno o lepszą syntezę reportażu i literatury” – powiedziała w laudacji Ludwika Włodek, przewodnicząca jury.

Autor najlepszej książki reporterskiej otrzymał 120 tysięcy złotych, a pozostałym autorom książek, które znalazły się w finale, wręczono po 15 tysięcy złotych, zaś tłumaczom ich reportaży – po 8 tysięcy złotych.

Jak przypominają organizatorzy, do 16. edycji Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego zgłoszono 150 książek – 93 z nich powstało po polsku, 57 to tłumaczenia z 12 języków. Książki nadesłały 34 wydawnictwa, jedna została opublikowana własnym sumptem. Nagrodę przyznaje jury w składzie: Ludwika Włodek (przewodnicząca), Søren Gauger, Łukasz Grzymisławski, Elżbieta Sawicka i Katarzyna Surmiak-Domańska. Funkcję sekretarz jury pełni Maria Krawczyk.

Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego przyznawana jest najlepszym książkom reporterskim, które podejmują ważne problemy współczesności i pogłębiają wiedzę o świecie innych kultur. To również forma uhonorowania mieszkającego przez ponad 60 lat w stolicy Ryszarda Kapuścińskiego, wybitnego reportera, dziennikarza, publicysty i poety, najczęściej – obok Stanisława Lema i Olgi Tokarczuk – tłumaczonego polskiego autora. Nagroda jest organizowana i ufundowana przez miasto Warszawę. Współorganizatorem nagrody jest redakcja „Gazety Wyborczej”.