Amerykański poeta W. S. Merwin laureatem pierwszej edycji Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta

11 marca 2013

Ogłoszono pierwszego laureata Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta. Uhonorowano nią urodzonego w 1927 r. Williama Stanleya Merwina, jednego z najważniejszych poetów amerykańskich II połowy XX wieku.

„Uwielbiam Zbigniewa Herberta jako przyjaciela i jako poetę od chwili, gdy w 1968 roku przybył on do Nowego Jorku, a ja poznałem go w czasie wieczoru autorskiego. Wręcz pokochałem 'Selected Poems’, wybór jego wierszy, który wtedy właśnie ukazał się w języku angielskim, nadal zresztą cenię tę książkę i zawsze mam ją na podorędziu. Za dzieło znakomite uważam nie tylko całość poezji Herberta, ale także jego eseje. Wydaje mi się, że ciągle nie został on dostatecznie doceniony jako jeden z największych poetów XX wieku. Jestem głęboko wzruszony, otrzymując wyróżnienie jego imienia” ? powiedział W. S. Merwin na wieść o otrzymaniu Nagrody im. Zbigniewa Herberta.

Nazwisko laureata ogłoszono dzisiaj o godzinie 14.00 podczas konferencji zorganizowanej przez Fundację im. Zbigniewa Herberta na Scenie Kameralnej Teatru Polskiego w Warszawie. Wyboru dokonało siedmioosobowe, międzynarodowe jury, w skład którego weszli poeci, eseiści, tłumacze i wydawcy: Lidija Dimkovska (Macedonia/Słowenia), Edward Hirsch (USA), Wolfgang Matz (Niemcy), Jarosław Mikołajewski (Polska), Agneta Pleijel (Szwecja), Jaume Vallcorba Plana (Hiszpania) oraz Tomas Venclova (Litwa/USA).

„Jury stanęło przed trudnym zadaniem, musząc wybrać spośród zgłoszonych wcześniej kandydatów ? poetów z siedmiu krajów i trzech kontynentów, reprezentujących bardzo różne tradycje artystyczne, zarówno uhonorowanych już najwyższymi nagrodami, jak i dopiero rozpoczynających międzynarodową karierę literacką. Ostatecznie o wyborze zadecydowały ? obok głębokiego przekonania o wybitności dzieła W. S. Merwina ? dwa czynniki. Jego wieloletnie zaangażowanie po stronie amerykańskich ruchów społecznych propagujących wartości demokratyczne, a także ? czy może przede wszystkim ? bliskość jego poetyckiej dykcji ideałom, do których dążył także sam Herbert, takim jak przejrzystość, równowaga, artystyczna dyscyplina, porozumienie z czytelnikiem” ? mówi Andrzej Franaszek, krytyk, sekretarz jury Nagrody i Fundacji im. Zbigniewa Herberta.

„W. S. Merwin jest jednym z największych poetów XX stulecia. Można go nazwać Thoreau współczesności, jest twórcą o bardzo klarownym profilu duchowym, intelektualnej i moralnej konsekwencji, obejmującej zarówno jego dzieło, jak i życie. Od ponad sześciu dziesięcioleci stawia przed nami kasandryczne przepowiednie dotyczące przyszłości naszej planety. Zdaje się tu być bardzo nowoczesnym wcieleniem proroka, antycznego wieszcza czy szamana, jego poezja przepełniona jest obrazami duchowych poszukiwań, pielgrzymek, które nadają jej charakter świeckiej modlitwy. Jest on też najbardziej międzynarodowym spośród amerykańskich poetów, głęboko wpłynęła nań kultura prowansalska i tradycja trubadurów, choć źródła jego twórczości ? podobnie jak twórczości Zbigniewa Herberta ? są jednocześnie klasyczne i nowoczesne” ? podkreśla Edward Hirsch, amerykański poeta, Przewodniczący Jury Nagrody.

86-letni William Stanley Merwin to żywa legenda XX-wiecznej poezji. Przyjaźnił się z kręgiem pisarzy skupionych wokół Sylvii Plath i Teda Hughesa. W latach 60. był jednym z najbardziej znanych poetów związanych z ruchem sprzeciwu wobec wojny w Wietnamie, obok takich twórców jak m.in.: Robert Bly, Adrienne Rich, Robert Lowell czy Allen Ginsberg. W swojej karierze Merwin otrzymał liczne wyróżnienia, w tym m.in. dwukrotnie nagrodę Pulitzera w dziedzinie poezji (1971 i 2009) oraz National Book Award (2005). W roku 2010 pełnił oficjalną funkcję Poety-Laureata Stanów Zjednoczonych Ameryki. Na język polski jego wiersze tłumaczyli m.in.: Julia Hartwig, Czesław Miłosz, Artur Międzyrzecki, Grzegorz Musiał i Piotr Sommer.

Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta to nowe wyróżnienie na polu literatury światowej. Przyznawana będzie co roku za wybitne dokonania artystyczne i intelektualne ? przede wszystkim w dziedzinie poezji ? nawiązujące do wartości, wokół których grawitowała twórczość Zbigniewa Herberta. Rada Fundacji może także podjąć decyzję, by nagrodę przyznać dodatkowo w kategoriach eseistyki, przekładu oraz edytorstwa.

„Bardzo cieszę się, że powstała Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta. Jej patronem jest wspaniały poeta, w jury zasiadają znakomici pisarze, autorytety międzynarodowe, co daje powód do satysfakcji. Jestem przeświadczony, że już w pierwszej edycji Nagroda uzyska światowy prestiż z pożytkiem dla patrona, dla laureata, dla Polski, a przede wszystkim dla poezji” ? podkreśla Grzegorz Gauden, dyrektor Instytutu Książki.

Uroczystość wręczenia Nagrody laureatowi odbędzie się 3 czerwca 2013 roku w Teatrze Polskim w Warszawie. Nagrodę stanowi statuetka oraz czek na 50 tysięcy dolarów amerykańskich.

Na zdjęciu poniżej przewodniczący jury, amerykański poeta Edward Hirsch podczas ogłoszenia laureata nagrody: