Stanisław Lem

data urodzenia: 12 września 1921
data śmierci: 27 marca 2006
kraj: Polska
strona internetowa: http://lem.pl/

Biografia:

Polski pisarz, futurolog, filozof, eseista, satyryk, przedstawiciel nurtu fantastyki naukowej.

Urodził się w 1921 roku we Lwowie, w rodzinie zamożnego lekarza. Po wybuchu II wojny światowej podjął naukę na lwowskim Uniwersytecie Medycznym, żeby uniknąć poboru do Armii Czerwonej. Kiedy Niemcy wkroczyły do ZSRR, musiał przerwać studia. Dzięki fałszywym dokumentom, mimo żydowskiego pochodzenia, uniknął osadzenia w getcie oraz zdobył pracę jako pomocnik mechanika i spawacz w garażach niemieckiej firmy Rohstofferfassung. Wykorzystując swoją pozycję, współpracował z ruchem oporu.

W 1946 został repatriowany wraz z rodziną do Polski, osiadając w Krakowie. Rozpoczął przerwane studia lekarskie na Uniwersytecie Jagiellońskim. Żeby uniknąć wcielenia do wojska, nie złożył jednak końcowych egzaminów i nie uzyskał dyplomu. W latach 1948-1950 pracował w Konserwatorium Naukoznawczym Asystentów Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1953 ożenił się ze studentką medycyny Barbarą Leśniak, późniejszą panią radiolog. W 1976 podpisał jeden z protestów przeciwko zmianom w konstytucji. Nawiązał również współpracę z Polskim Porozumieniem Niepodległościowym.

Po wprowadzeniu stanu wojennego, w 1982 roku wyjechał z Polski do Berlina Zachodniego, gdzie przyznano mu stypendium Wissenschaftskolleg zu Berlin, a następnie w 1983 z całą rodziną do Wiednia na zaproszenie austriackiego związku pisarzy. W trakcie pobytu w Wiedniu współpracował z paryską ?Kulturą?. W 1988 roku powrócił do Polski. Zmarł 27 marca 2006 roku w Krakowie, w wieku 84 lat.

Lem rozpoczął karierę pisarską, publikując w czasopismach opowiadania wojenne, okupacyjne oraz zawierające elementy fantastyki naukowej. W 1946 roku ukazała się jego pierwsza nowela fantastyczno ? naukowa ?Człowiek z marsa?, drukowana w odcinkach w ?Nowym Świecie Przygód? (w formie książkowej wydana w 1994). W latach 1946-48 publikował także wiersze w ?Tygodniku Powszechnym? oraz recenzje książek naukowych z różnych dziedzin i przeglądy prasy dla ?Życia Nauki?(1947-49).

Pierwszą powieścią Lema był utwór współczesny ?Szpital przemienienia? (ukończony w 1948). Nie doczekał się jednak wydania w ciągu kilku najbliższych lat. Debiut książkowy to powieść ?Astronauci?(1951), która okazała się bestsellerem. Po jej wydaniu pisarz został przyjęty do Związku Literatów Polskich. Pierwsze dzieła Lema pisane były zgodnie z regułami realizmu socjalistycznego.

Po XX zjeździe KPZR (1956) i wydarzeniach ?polskiego października? rozpoczęła się wielka, międzynarodowa kariera Lema jako pisarza science fiction. Powstały takie dzieła jak ?Solaris?, uważane za jedno z największych osiągnięć twórczych pisarza, ?Powrót z gwiazd?, ?Bajki robotów?, ?Cyberiada? i wiele, wiele innych. Z czasem formy beletrystyczne stopniowo ustąpiły miejsca rozważaniom ściśle filozoficznym i eseistyce naukowej (np. ?Filozofia Przypadku? 1968, ?Fantastyka i Futurologia? 1970). W 1987 ukazała się ostatnia napisana przez Lema powieść, pt. ?Fiasko?. Po powrocie do kraju z Wiednia Lem zaprzestał pisania beletrystyki. Zajął się głównie publicystyką – tworzył felietony oraz prognozy futurologiczne, uprawiał krytykę literacką i komentował współczesne wydarzenia społeczno ? polityczne.

Książki Lema zostały przetłumaczone na 41 języków, w łącznym nakładzie ponad 30 milionów egzemplarzy. W latach 70 ?tych większość dzieł przetłumaczono na język angielski, co sprawiło, że Lem jest najbardziej poczytnym, nieangielskojęzycznym pisarzem science fiction. Na podstawie jego książek, opowiadań i pomysłów powstało wiele adaptacji filmowych i telewizyjnych.

Książki:

2013 – Sława i Fortuna. Listy do Michaela Kandla 1972-1987
2011 – Listy (wspólnie ze Stanisławem Mrożkiem)
2009 – Sknocony kryminał
2009 – Człowiek z Marsa. Opowiadania Młodzieńcze. Wiersze
2006 – Rasa drapieżców. Teksty ostatnie
2005 – Lata czterdzieste. Dyktanda
2004 – Krótkie zwarcia
2003 – Mój pogląd na literaturę
2003 – Dylematy
2002 – Listy albo opór materii
2002 – Kongres futurologiczny
2001 – Dyktanda czyli?
2000 – Przekładaniec
2000 – Okamgnienie
1999 – Bomba megabitowa
1997 – Dziury w całym
1996 – Zagadka. Opowiadania
1996 – Tajemnica chińskiego pokoju
1996 – Sex Wars
1995 – Lube czasy
1994 – Człowiek z Marsa
1993 – Pożytek ze smoka
1987 – Pokój na Ziemi
1987 – Fiasko
1986 – Biblioteka XXI wieku
1984 – Prowokacja
1982 – Wizja lokalna
1981 – Golem XIV
1979 – Powtórka
1976 – Maska
1976 – Katar
1975 – Szpital Przemienienia
1975 – Rozprawy i szkice
1973 – Wielkość urojona
1971 – Doskonała próżnia
1971 – Bezsenność
1970 – Fantastyka i futurologia
1969 – Opowieści o pilocie Pirxie
1968 – Głos Pana
1968 – Filozofia przypadku
1966 – Wysoki Zamek
1965 – Polowanie
1965 – Cyberiada
1964 – Summa technologiae
1964 – Niezwyciężony i inne opowiadania
1964 – Bajki robotów
1963 – Noc księżycowa
1962 – Wejście na orbitę
1961 – Solaris
1961 – Powrót z gwiazd
1961 – Pamiętnik znaleziony w wannie
1961 – Księga robotów
1959 – Śledztwo
1959 – Inwazja z Aldebarana
1959 – Eden
1957 – Dzienniki gwiazdowe
1957 – Dialogi
1955 – Obłok Magellana
1955 – Czas nieutracony
1954 – Sezam i inne opowiadania
1951 – Jacht ?Paradise?. Sztuka w czterech aktach
1951 – Astronauci