Zanim przeczytamy nowe przekłady książek noblistki Annie Ernaux, zobaczymy ekranizację! Film „Zdarzyło się” od 28 października w kinach

6 października 2022

Akademia Szwedzka ogłosiła w czwartek, że laureatką tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie literatury została francuska pisarka Annie Ernaux. Wydawnictwo Czarne zapowiada, że prawdopodobnie jeszcze w tym roku ukaże się jej zbiór „Bliscy”, na który złożą się trzy mikropowieści: „La Place” (z fr. „Miejsca”), „Une Femme” („Kobieta”) i „L’Autre Fille” („Inna dziewczyna”). Tymczasem już w październiku na ekrany polskich kin trafi nagrodzony Złotym Lwem na weneckim festiwalu film „Zdarzyło się” na podstawie książki o tym samym tytule.

Annie Ernaux zadebiutowała jako pisarka w 1974 roku autobiograficzną powieścią „Les Armoires vides”, opowiadającą o studentce, która wbrew zakazowi i grożącym jej konsekwencjom, poddaje się zabiegowi aborcji. Do tematu tego, zaczerpniętego z jej własnych doświadczeń, powróciła później w książce „L’Événement” (z fr. „Zdarzyło się”) i to właśnie ta publikacja doczekała się teraz ekranizacji.

Akcja „Zdarzyło się” rozgrywa się w pierwszej połowie lat 60. XX wieku we Francji. Główna bohaterka studiuje literaturę francuską na uniwersytecie. Przed zdolną dziewczyną, która marzy o karierze akademickiej, przyszłość stoi otworem. Niespodziewanie wszelkie plany staną pod dużym znakiem zapytania po wizycie w gabinecie lekarskim. Ku swojemu zaskoczeniu Anne dowiaduje się, że jest w ciąży. Zdaje sobie sprawę, że macierzyństwo zamknie jej zawodową drogę i przekreśli to, do czego tak konsekwentnie dążyła przez całe lata.

Annie Ernaux i okładka pierwszego francuskiego wydania „Zdarzyło się”.

Młoda kobieta stoi przed poważnym dylematem. Wie, że nie chce rodzić, ale jednocześnie jest świadoma obowiązującego prawa. Sytuacja miała miejsce na cztery lata przed legalizacją pigułki antykoncepcyjnej i 12 lat przed wejściem w życie ustawy Veila dopuszczającej przerywanie ciąży. Bohaterce za próbę aborcji grozi więc nie tylko wydalenie ze studiów, ale i kara więzienia. Czas ucieka, napięcie wzrasta, a Anne próbuje dociec, czy zakaz usuwania ciąży wynika z tego, że zabieg ten jest czymś złym, czy może jest zły, bo został zabroniony.

Książka została napisana na podstawie pamiętnika, który Ernaux prowadziła w czasie, gdy musiała podjąć decyzję. Wspomnienia przeplata swoimi refleksjami z perspektywy czasu, odnosząc się przy okazji do bieżących wydarzeń. Anders Olsson, przewodniczący Komitetu Noblowskiego i członek Akademii Szwedzkiej, określa „L’Événement” arcydziełem. „To narracja pierwszoosobowa, a dystans do historycznego ja nie jest tak zaakcentowany, jak w wielu innych jej dziełach” – pisze. „To bezwzględnie szczery tekst, w którym wtrąca niezwykle klarowne refleksje, zwracając się jednocześnie do siebie i do czytelnika”.

Na podstawie tej autosocjobiograficznej powieści reżyserka Audrey Diwan nakręciła film. Jak podkreśla, utożsamia się z historią Annie Ernaux, ponieważ ma na swoim koncie podobne przeżycia. Dzięki temu powstał mocny, poruszający i niezwykle aktualny obraz. Adaptacja książki zdobyła wiele nagród, w tym Złotego Lwa na ubiegłorocznym festiwalu w Wenecji.

Od 28 października „Zdarzyło się” będziemy mogli obejrzeć w polskich kinach. Poniżej zwiastun filmu: