„Przyjaźń czy kochanie?” – pierwsza kinowa adaptacja wczesnej powieści Jane Austen pt. „Lady Susan”

21 czerwca 2016

przyjazn-czy-kochanie-film-1
24 czerwca na polskich ekranach pojawi się „Przyjaźń czy kochanie?”. To pierwsza kinowa adaptacja wczesnej powieści epistolarnej Jane Austen zatytułowanej „Lady Susan”. W filmie w reżyserii Whita Stillmana występują Kate Beckinsale, Chloë Sevigny, Xavier Samuel i w niewielkiej roli Stephen Fry.

„Przyjaźń czy kochanie?” to pełna intryg historia miłosna rozgrywająca się na salonach osiemnastowiecznej Anglii. Piękna wdowa Lady Susan Vernon (Beckinsale) przyjeżdża do rezydencji swoich teściów, aby przeczekać plotkarską burzę, której jest bohaterką. Mając opanowaną do perfekcji sztukę uwodzenia, planuje znaleźć odpowiednią partię nie tylko dla pięknej córki, ale i dla siebie. O pomoc zwraca się do swej przyjaciółki Alice (Sevigny). Tymczasem jednak dwóch niezwykle przystojnych i przebiegłych zalotników pokrzyżuje jej plany.

Film oparto na wczesnym utwórze Jane Austen zatytułowanym „Lady Susan”, który powstał prawdopodobnie w latach 90. XVIII wieku, przygotowano go do druku w roku 1805, ale ostatecznie został opublikowany dopiero w 1871 roku przez bratanka pisarki, Jamesa Edwarda Austena-Leigha. Właśnie po tę powieść epistolarną sięgnął teraz po raz pierwszy reżyser Whit Stillman („Barcelona”, „Rytmy nocy”). „Mamy do czynienia z utworem tak naprawdę niedokończonym, acz niezwykłym, zwłaszcza dzięki oryginalnej postaci lady Susan. Klimat i liczne rozwiązania formalne przywodzą na myśl utwory późniejszych angielskich klasyków o zacięciu satyrycznym ? Oscara Wilde’a czy Evelyna Waugha. Była to dla mnie jako dla adaptatora poważna trudność ? perły celnych obserwacji i humoru nie zmienią faktu, że utwór ma formę powieści epistolarnej, niełatwej do przeniesienia na ekran. Warto wspomnieć, że wczesne wersje 'Rozważnej i romantycznej’ oraz 'Dumy i uprzedzenia’ to też były powieści w listach. Tytułu utworowi nie nadała Austen ? książkę opublikowano z jej papierów pośmiertnych ? wiele lat później. Zdecydowałem się na zmianę tytułu na moim zdaniem bardziej 'austenowski'” – mówi Stillman.

przyjazn-czy-kochanie-film-2

Jane Austen to nazwisko doskonale znane nie tylko historykom i badaczom angielskiej powieści, lecz także milionom miłośników literatury na całym świecie. To rzadki przypadek, w którym uznanie wielkiej części krytyki wiąże się z wciąż oszałamiającą popularnością, umacnianą przez lata dzięki udanym filmowym adaptacjom. Austen przełamywała ówczesne powieściowe konwencje dzięki realistycznej, społecznej i psychologicznej obserwacji, unikaniu moralizowania i oryginalnemu, subtelnie ironicznemu poczuciu humoru.

Początkowo jednak traktowano Austen jako pisarkę popularną, lecz drugorzędną, choć niektórzy jej osiągnięcia bardzo cenili, jak chociażby współczesny jej Walter Scott. Z czasem, w erze wiktoriańskiej, zaczęto porównywać ją do Szekspira. Na jej talent zwrócił uwagę mistrz angloamerykańskiej powieści przełomu wieków Henry James; miał ją jednak za artystkę „instynktowną”. Doceniał ją Vladimir Nabokov, porównując nawet ze swym ulubionym Gogolem. Ale dopiero w połowie ubiegłego wieku badacze literatury zaczęli ją powszechnie stawiać obok prekursorów brytyjskiej powieści Henry?ego Fieldinga i Samuela Richardsona, a nawet Jonathana Swifta, zwracając uwagę na subtelne techniki narracyjne i trafnie satyryczny ton jej prozy.

przyjazn-czy-kochanie-film-3

Na początku XX wieku twórczość Austen stała się brytyjskim dobrem narodowym, a jednocześnie rzesze międzynarodowych czytelników dostrzegły w jej książkach uniwersalne opowieści o miłości, jej paradoksach i pułapkach. Każda z książek Austen została przeniesiona wielokrotnie na duży i mały ekran, począwszy od wczesnej telewizyjnej adaptacji „Dumy i uprzedzenia” z 1938 roku. Już pierwszy film kinowy wyprodukowany przez MGM w 1940 roku, ekranizacja tej samej powieści, z Laurencem Olivierem i Greer Garson, zebrał doskonałe oceny. Wielokrotnie do prozy powieściopisarki w swych starannych adaptacjach powracało BBC. Największy międzynarodowy rozgłos zyskała mistrzowska ekranizacja „Rozważnej i romantycznej” Anga Lee, z Kate Winslet i Emmą Thompson. W tym samym roku sukces odniosła telewizyjna wersja „Dumy i uprzedzenia” z Colinem Firthem. Od tego czasu nie ma roku bez nowej adaptacji Austen. Poświęcono pisarce także filmy biograficzne, mieszające fakty z domniemaniami i fantazją scenarzystów. Powstały niezliczone kontynuacje, naśladownictwa, parafrazy i parodie jej powieści, z których wiele ukazało się drukiem. „To wielka radość dodać 'nową Austen’ do serii zwykle udanych i pamiętnych filmowych adaptacji jej niepowtarzalnej prozy” – mówi reżyser filmu „Przyjaźń czy kochanie?”.

Polska premiera filmu „Przyjaźń czy kochanie?” zapowiedziana jest na 24 czerwca. Poniżej możecie zobaczyć zwiastun ekranizacji:

Tematy: , , ,

Kategoria: film