9 ciekawostek na temat powieści „Zabić drozda” Harper Lee
W ostatnich dniach nazwisko Harper Lee nie schodzi z pierwszych stron gazet. Wiadomość o planowanej na lipiec premierze nowej powieści autorki ponownie rozbudziła zainteresowanie jedyną książką, jaką dotąd wydała. Z tej okazji postanowiliśmy przybliżyć wam kilka ciekawostek na temat „Zabić drozda”, z których być może nie zdawaliście sobie sprawy.
1. W „Zabić drozda” pojawiają się liczne wątki autobiograficzne i postaci z prawdziwego życia Harper Lee. Dom w Maycomb, w którym mieszkają Finchowie, bardzo przypomina rodzinny dom autorki w Monroeville. Inspiracją dla postaci Atticusa Fincha był ojciec Harper, Amas Coleman Lee, prawnik i wieloletni redaktor gazety „Monroe Journal”. Podobnie jak bohater książki on także bronił przed sądem dwóch Afroamerykanów niesprawiedliwie posądzonych o morderstwo w 1919 roku. Sprawę przegrał, mężczyźni zostali skazani i powieszeni, co wpłynęło na jego decyzję o zakończeniu kariery. Z kolei kolega głównej bohaterki, Dill, wzorowany jest na przyjacielu Lee z dzieciństwa, którym był nie kto inny, jak Truman Capote. Także historia Radleyów jest oparta na losach prawdziwej rodziny mieszkającej na tej samej ulicy, co autorka.
2. W książce nie wyjaśniono, dlaczego główna bohaterka, sześcioletnia Jean Louise Finch, nosi męsko brzmiący pseudonim Skaut (w niektórych polskich tłumaczeniach występuje błędnie jako Smyk). Zważywszy na fakt, że jest to postać wzorowana na samej Harper Lee, nieco światła na sprawę rzuca wypowiedź starszej siostry pisarki, Alice, która wyznała, że autorka „Zabić drozda” była w dzieciństwie chłopczycą, biła się na placu zabaw i pyskowała nauczycielom.
Ulica w Monroeville, przy której mieszkała w dzieciństwie Harper Lee. Obok rodzinnego domu pisarki stoi zaparkowany samochód. Zdjęcie wykonano w latach trzydziestych, kiedy rozgrywa się akcja „Zabić drozda”.
3. Skaut i jej brat Jem ani razu w książce nie zwracają się do Atticusa per „tato” lub „ojcze”. Ma to związek ze zwyczajem panującym w tamtych czasach na amerykańskim Południu, aby do starszych, zupełnie odwrotnie niż u nas, ze względu na szacunek, zwracać się po imieniu.
4. Książka „Szary upiór”, którą Atticus czyta pod koniec „Zabić drozda” zasypiającej mu na kolanach Skaut, istniała naprawdę. Była to jedna z serii powieści przygodowych dla dzieci napisanych w latach 20. i 30. ubiegłego wieku przez Roberta F. Schulkersa. Harper Lee również czytała ją w dzieciństwie.
Okładka książki Roberta F. Schulkersa „Szary upiór”.
5. Autorka początkowo zamierzała nazwać swoją powieść „Atticus”. Zdecydowała się jednak zmienić tytuł, ponieważ tematyka książki wykraczała poza zwykły portret tego bohatera. Uznała, że sens powieści lepiej odda określenie ?Zabić drozda? zaczerpnięte ze słów, które słyszy Skaut: „Wolałbym, żebyś strzelał do puszek od konserw w ogrodzie, ale wiem, że ty pójdziesz polować na ptaki. Strzelaj więc sobie, ile chcesz, do sójek, jeżeli ci nie jest za trudno je trafić, tylko pamiętaj, że grzechem jest zabić drozda.(…) Drozdy nic nam nie czynią poza tym, że radują nas swoim śpiewem”.
6. W 1959 roku Harper Lee była tak sfrustrowana poprawianiem trzeciego szkicu „Zabić drozda”, że wyrzuciła manuskrypt przez okno swego nowojorskiego mieszkania na śnieg. Prace nad książką trwały dwa i pół roku. W redagowaniu tekstu drogą korespondencyjną pomagała autorce jej siostra, Alice. W momencie krytycznym, wyrzuciwszy manuskrypt przez okno, Harper zadzwoniła do swojego redaktora, Toma Hohoffa, i powiedziała, że nie jest już w stanie kontynuować. Hohoff nalegał jednak, żeby wyszła na zewnątrz, pozbierała strony i dalej pracowała, ponieważ powieść to owoc ich wspólnego wysiłku – jego wskazówek i jej talentu.
Przyjaciele Truman Capote i Harper Lee podczas wspólnego posiłku.
7. Przez lata krążyła teoria spiskowa, zgodnie z którą autorem „Zabić drozda” był rzekomo Truman Capote. Niektórym osobom wydawało się podejrzane, że Harper Lee napisała jedną perfekcyjną książkę i nigdy więcej nie wydawała niczego innego. Za to jej dobry przyjaciel, Truman Capote, nadawał się do roli autora idealnie. Twórca „Śniadania u Tiffany’ego” w rzeczywistości jedynie przeczytał manuskrypt przed wydaniem i zasugerował Lee pewne poprawki redaktorskie (ona odwdzięczyła się pomocą przy zbieraniu materiałów do ?Z zimną krwią?). Nigdy jednak Capote stanowczo nie odciął się od pogłosek, a to dlatego, że pozazdrościł przyjaciółce odniesionego sukcesu i nagrody Pulitzera. Nie widywał się z nią przez lata aż do swojej śmierci w 1984 roku. Wszelkie wątpliwości w sprawie autorstwa ?Zabić drozda? rozwiał list upubliczniony w 2006 roku. Capote wysłał go w 1959 roku do bliskich w Monroeville, wspominając, że Harper pisze książkę, która ma się wkrótce ukazać, i bardzo mu się spodobała. Teorię obalają również zachowane do naszych czasów obszerne notatki pomiędzy pisarką a jej redaktorem.
8. Nikt nie wieszczył książce sukcesu. Redaktorzy w wydawnictwie ostrzegli autorkę, żeby nie liczyła na wyższą sprzedaż niż kilka tysięcy egzemplarzy. Potwierdzały to również pierwsze, dość mieszane recenzje. Magazyn „The Atlantic Monthly” określił powieść jako „przyjemną, mało wymagającą lekturę”, zaś sześcioletnią Skaut uznał za mało wiarygodną postać. Pisarka Flannery O’Connor stwierdziła z kolei, że nie jest to powieść dla dzieci. Sukces nadejść miał jednak lada dzień. W rok po publikacji książka była już tłumaczona na dziesięć języków.
9. „Zabić drozda” od lat okupuje pierwsze miejsca na liście najczęściej zakazywanych książek. Według raportów Amerykańskiego Stowarzyszenia Biblioteka niektórzy rodzice i rady szkolne mają zwykle obiekcje co do języka używanego w książce. Są też tacy, którzy podobnie jak Flannery O’Connor twierdzą, iż proces o gwałt nie jest odpowiednim tematem dla młodych czytelników.
Opracowanie: Estera Rdzak, Artur Maszota
TweetKategoria: zestawienia
