8 znanych pisarzy, którzy prowadzą własne księgarnie

16 maja 2017


Coraz więcej znanych pisarzy zadaje kłam twierdzeniu, że księgarnie to wymierająca gałąź handlu. Kierując się pasją do książek i podążając za dewizą Neila Gaimana, który mówił, że „miasto nie jest miastem, jeśli nie ma w nim księgarni”, otwierają przybytki ratujące kulturalny wizerunek danych miejsc, a przy tym cieszące się niemałą popularnością wśród lokalnych (i nie tylko) mieszkańców.

Przedstawiamy 8 znanych pisarzy, którzy prowadzą własne księgarnie.

1. Lawrence Ferlinghetti ? City Lights w San Francisco.

Pochodzący z San Francisco poeta Lawrence Ferlinghetti to weteran wśród księgarzy. Swoją słynną księgarnię założył w 1953 roku. Pewnego razu, przechodząc obok charakterystycznego trójkątnego budynku, zauważył szyld informujący o sprzedaży kieszonkowych książek. Nie omieszkał zajść do środka, aby porozmawiać z właścicielem, Peterem D. Martinem. W trakcie konwersacji Ferlinghetti wyznał, że zawsze chciał prowadzić księgarnię, i zaoferował mężczyźnie współpracę. Obaj zdecydowali się włożyć w biznes po 500 dolarów. Nazwę nowej księgarni zaczerpnęli z klasycznego filmu Charliego Chaplina „City Lights” (w Polsce wyświetlanego jako „Światła wielkiego miasta”).

Ferlinghetti przed swoją księgarnią w latach 50. i współcześnie.

Dwa lata później Martin zrezygnował ze spółki, odsprzedał udziały Ferlinghettiemu i wyjechał z miasta. Nie było to zbyt fortunne posunięcie, zważywszy na fakt, że niebawem ten stosunkowo nieduży lokal stał się centrum literackiej kontrkultury. Wszystko za sprawą publikacji pod szyldem księgarni poematu „Skowyt” Allena Ginsberga i medialnej wrzawy, jaką wywołał proces wytoczony autorowi oraz jego wydawcy, czyli Ferlinghettiemu.

Księgarnia stała się miejscem spotkań najważniejszych niepokornych pisarzy tamtych lat, ze wspomnianym Ginsbergiem, a także Jackiem Kerouakiem, Williamem S. Burroughsem i Richardem Brautiganem na czele. Do dziś jest ważnym miejscem na szlaku turystycznym wszystkich hippisów, freaków i pisarzy, którzy wierzą, że swoją twórczością mogą zmienić świat. Choć 98-letni Ferlinghetti nadal jest właścicielem City Lights, zarządzaniem sklepem zajmuje się ktoś inny.

2. Larry McMurtry ? Booked Up w Archer City.

W niewielkiej mieścinie w Teksasie swój antykwariat prowadzi Larry McMurtry, autor nagrodzonej Pulitzerem powieści „Na południe od Brazos”, a także bestsellerowych „Czułych słówek” i „Ostatniego seansu filmowego”. Biznes to szczególny, jako że pisarz, prywatnie zapalony bibliofil, oferuje w Booked Up głównie rzadkie, kolekcjonerskie pozycje, często pierwsze wydania.

Larry McMurtry w swoim antykwariacie (na mniejszym zdjęciu trzyma córeczkę byłej wieloletniej pracownicy).

Strona antykwariatu informuje, że „wszystkie pozycje zostały nabyte i ułożone na półkach przez właściciela i założyciela”. Na terenie obiektu można zresztą często spotkać 80-letniego Larry’ego, który lubi mawiać, że księgarze z wiekiem stają się coraz lepsi, podczas gdy pisarze ? gorsi.

Jeszcze kilka lat temu antykwariat zajmował cztery magazyny. Ostatnio jednak sędziwy pisarz ograniczył działalność do jednego budynku, w którym nadal mieści się od 150 do 200 tysięcy książek. Zmniejszenie zakresu działania nie ma związku z brakiem zainteresowania czytelników, wręcz przeciwnie, Larry twierdzi, że w epoce czytników popyt na unikatowe pozycje jest jeszcze większy niż kiedyś. Postanowił jednak zorganizować licytację dwóch trzecich zbiorów, ponieważ martwił się, że wszystkie te nieprzebrane stosy książek będą w przyszłości stanowić obciążenie dla jego rodziny. Jak przyznaje, jego potomkowie są wprawdzie wykształceni, ale nie ma w nich takiego oddania dla książek, jakie on ma.

3. Ann Patchett ? Parnassus Books w Nashville.

Autorka „Belcanto” i „Stanu zdumienia” zdecydowała się otworzyć własną książnicę, kiedy w jej mieście, stolicy country nazywanej dumnie Atenami Południa, zamknięto ostatnią niezależną księgarnie sprzedającą nowości. „Nie interesuje mnie handel detaliczny; nie interesuje mnie otwieranie księgarni. Ale też nie interesuje mnie życie w mieście bez księgarni” ? mówiła Patchett.

Pisarka połączyła siły z weteranką rynku wydawniczego, Karen Hayes, i w 2011 roku wspólnie założyły Parnassus Books. Praktyczne rady na temat prowadzenia interesu udzielili jej księgarze, których odwiedzała w trakcie trasy promującej jedną ze swoich powieści. Wbrew obawom Patchett interes nie przyniósł strat. Już w pierwszym roku odnotowano zyski. Niedawno księgarnia podwoiła powierzchnię handlową, poszerzając się o sąsiedni sklep, który został zamknięty. Co więcej, uruchomiono też książkomobil, który sprzedaje literaturę na zlotach samochodowych, targach rolników i w pobliżu popularnych restauracji.

Oczywiście Patchett musi też znaleźć czas na pisanie książek, dlatego większość obowiązków w księgarni wykonuje Karen Hayes i pracownicy. Pisarka poczyniła kilkusettysięczną inwestycję, a swoją rolę określa jako „szafarza wróżkowego pyłu”, co sprowadza się do zapraszania wpływowych gości czy prowadzenia spotkań ze znanymi kolegami i koleżankami po piórze.

4. Louise Erdrich ? Birchbark Books w Minneapolis.

Autorka „Klubu śpiewających rzeźników” ma korzenie indiańskie, toteż jej księgarnia ukierunkowana jest na propagowanie kultury rdzennych mieszkańców Ameryki. Widać to już w oryginalnym wystroju obiektu ? wyposażenie wykonano z naturalnego drewna (sklep szczyci się tym, że wszystkie materiały pochodziły z recyklingu).

Louise Erdrich przed swoją księgarnią.

Oprócz sekcji z dobrą beletrystyką (z uwagi na ograniczoną przestrzeń nie ma miejsca na przeciętne książki) w ofercie Birchbark Books znajdziemy również bogatą kolekcję literatury indiańskiej, a także wyroby spożywcze i rękodzielnicze, w tym biżuterię, obrazy, domki dla ptaków i inne.

Księgarnia usytuowana jest w Minneapolis, mieście o największej w całym kraju koncentracji tubylczej ludności. W lokalu organizowane są spotkania z gośćmi ze wszystkich istniejących rezerwatów Indian.

5. Jeff Kinney ? An Unlikely Story w Plainville.

Jeff Kinney to jeden z najpopularniejszych autorów książek dziecięcych. Jego seria „Dziennik cwaniaczka” sprzedała się dotąd w nakładzie ponad 150 milionów egzemplarzy przetłumaczonych na 45 języków. Pisarz mówi jednak: „Gdyby całe moje życie koncentrowało się jedynie na 'Dzienniku cwaniaczka’, to nie byłbym usatysfakcjonowany”. Postanowił więc wspólnie z żoną założyć księgarnię.

Jeff Kinney rozmawia z klientami swojej księgarni.

Pomysł może wydawać się ryzykowany, zważywszy na to, że interes otworzył w Plainville, dawnym miasteczku przemysłowym liczącym zaledwie 8 tysięcy mieszkańców. Inwestycja kosztowała go miliony dolarów, ale wcale nie oczekuje, że pieniądze mu się zwrócą. Chce jedynie, aby w miejscowości, w której sam żyje, znajdowało się miejsce, do którego wszyscy będą chcieli przychodzić. Dlatego też An Unlikely Story służy nie tylko jako księgarnia, ale też kawiarnia i miejsce spotkań lokalnej społeczności.

Szczególne miejsce w sklepie zajmuje oczywiście kącik poświęcony „Dziennikowi cwaniaczka”. Również samego autora można czasami spotkać pracującego przy kasie. Księgarnia nie bazuje jednak wyłącznie na popularności Kinneya. „To by się nie sprawdziło, gdyby An Unlike Story było jedynie sanktuarium moich książek” ? mówi.

6. Jonathan Lethem ? Red Gap Books w Blue Hill.

Jonathan Lethem jest udziałowcem niedużego antykwariatu w miasteczku Blue Hill w stanie Maine. Jego wkład sprowadził się w zasadzie do przeznaczenia na sprzedaż części swoich zbiorów.

Jak sam zdradza, przed laty jego małe mieszkanko wypełnione było przerażającą ilością książek. Nawet zamiast łóżka miał jedynie materac leżący na pudłach z literaturą. Na środku pokoju zaś rosła ogromna góra, której lepiej było nie ruszać. Czasami, kiedy pilnie potrzebował jakiegoś tytułu, wolał iść do księgarni i kupić drugi egzemplarz, niż próbować dokopać się do dolnych warstw tego książkowego monolitu, gdzie mogła znajdować się poszukiwana pozycja. Pewną ulgę przyniosła dopiero przeprowadzka do własnego domu, zaś wiele podwójnych egzemplarzy i innych niepotrzebnych woluminów wylądowało na półkach w antykwariacie.

Red Gap Books to dla pisarza inicjatywa czysto hobbystyczna. „Zrobiłem to dla przyjemności. To nie miało nic wspólnego z moją karierą, Internetem czy światkiem wydawniczym” ? powiedział kilka lat temu w jednym z wywiadów. „Przez 15 lat pracowałem w sklepach z używanymi książkami. To była jedyna praca, jaką kiedykolwiek miałem, zanim zostałem pełnoetatowym pisarzem”.

7. Judy Blume – Books & Books w Key West.

Judy Blume spędza ostatnio coraz więcej czasu w Key West na Florydzie (w najdalej na południe wysuniętym punkcie w USA). W 2011 roku zamknięto tam trzy spośród czterech istniejących księgarni.

W miejscu z tak bogatymi tradycjami literackimi, żeby przywołać choćby mieszkających tam Ernesta Hemingwaya i Tennessee Williamsa, podobna sytuacja nie powinna się zdarzyć. Autorka i jej mąż działają w radzie lokalnej organizacji non-profit, która posiada nieduże centrum kultury. Wspólnie postanowili otworzyć tam księgarnię.

W Books & Books pracuje kilka osób na niepełny etat oraz wolontariusze. Jak mówi menedżerka księgarni, także Judy Blume aktywnie włącza się w działalność sklepu.

8. Emma Straub ? Books Are Magic w Brooklynie (Nowy Jork).

Autorka „Lata na Majorce” to w tym zestawieniu najmłodsza stażem właścicielka księgarni. Jej Books Are Magic otworzyła podwoje 1 maja 2017 roku kilka przecznic od miejsca, gdzie pisarka mieszka wraz ze swoim mężem i dwójką małych dzieci.

Emma Straub wraz z mężem obsługuje klientów księgarni.

Emmą kierowały podobne pobudki, co Ann Patchett. Gdy po 35 latach zamknięto jej ukochaną lokalną księgarnię o nazwie BookCourt, w której sama zresztą pracowała w latach 2009-2013, uznała, że należy wypełnić pustkę po tym wspaniałym miejscu.

Pisarka przyznaje, że „tajną bronią” w prowadzeniu firmy jest jej mąż, Michael Fusco, który jest „bardzo uporządkowany, przykłada wagę do detali i nie boi się niczego”. To on zajmuje się sprawami księgarni na co dzień.

Zebrał i opracował: Artur Maszota
Na podst. materiałów: New York Times, Indian Country Today, AP News, Daily Planet, Wikipedia, Eureka Books, Dallas News, The Guardian, Believer, My Central Jersey i innych.

Tematy: , , , , , , , , , , , , ,

Kategoria: zestawienia