„Temat rzeka” na Przedmieściu Świdnickim we Wrocławiu. Poznaliśmy szczegóły programu Europejskiej Nocy Literatury 2022
Znamy program 11. Europejskiej Nocy Literatury. Podczas konferencji, która odbyła się w czwartek na tarasie na miejskiej fosie przy Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu, przedstawiono szczegóły kolejnej odsłony jednego z najpopularniejszych wrocławskich wydarzeń literackich, co roku przyciągającego tysiące słuchaczek i słuchaczy.
Formuła Europejskiej Nocy Literatury od pierwszej edycji pozostaje niezmienna: fragmenty dziesięciu książek czytane są przez dziesięć postaci polskiej kultury w dziesięciu lokalizacjach wybranego osiedla Wrocławia. Już po raz piąty za koncepcję programową wydarzenia odpowiedzialny jest zaproszony kurator: w poprzednich latach byli to Michał Nogaś, Justyna Sobolewska, Max Cegielski oraz Anna Dziewit-Meller. Program zapowiedzianej na 20 sierpnia 11. edycji przygotował Michał Rusinek – pisarz, felietonista, tłumacz i literaturoznawca, a dawniej także sekretarz Wisławy Szymborskiej, której fundację dziś prowadzi. Zaproponowanym przez niego hasłem, które połączy 10 tekstów nadchodzącej odsłony Europejskiej Nocy Literatury, jest „Temat rzeka”.
Dużą część tegorocznego programu literackiego stanowią opowiadania – za ich sprawą żeglować będziemy po rzekach nie tylko Europy, ale i innych części świata. Wśród polskich autorów, których krótkie formy usłyszymy podczas wydarzenia, znalazł się Andrzej Stasiuk i jego pochodzące z tomu „Kroniki beskidzkie i światowe” teksty „Rzeka dzieciństwa” i „Dzień w kwietniu”, a także Kornel Filipowicz i jego traktujące o dziecięcym doświadczeniu natury opowiadanie „Radość w próżni” ze zbioru „Formikarium, czyli w moim świecie mrówek”. Europę Środkową reprezentują też: węgierski mistrz nowelistyki Dezső Kosztolányi z opowiadaniami „Karp” i „Smok” z tomu „Dom kłamczuchów” oraz Czeszka Radka Denemarková ze wstrząsającym portretem mężczyzny ogarniętego obsesją na punkcie wody w powieści „Kobold”.
Aż trójka pisarzy, których proza prezentowana będzie podczas Europejskiej Nocy Literatury, pochodzi z Wielkiej Brytanii, a dwójka z nich to autorzy dobrze już wrocławskiej publiczności znani. Twórczość Zadie Smith znalazła się w programie wydarzenia już po raz trzeci – tym razem trafiło do niego jej opowiadanie „Sztuczna rzeka” z tomu „Grand Union”. Po raz drugi usłyszymy Roberta MacFarlane’a, tym razem we fragmencie ekologicznego „reportażu poetyckiego” „Podziemia. W głąb czasu”. Trzecim Brytyjczykiem w tegorocznej selekcji jest Colin Thubron, autor książki „Amur. Między Rosją a Chinami” – fascynującego przewodnika po rosyjsko-chińskim pograniczu, które podzielone jest nurtem tytułowej rzeki.
W naszej rzecznej podróży zawiniemy i do Skandynawii, a to za sprawą jednej z najwybitniejszych powieści XX wieku, która w 1920 roku przyniosła norweskiemu mistrzowi słowa Knutowi Hamsunowi literacką Nagrodę Nobla – historii o poszukiwaniu drogi powrotnej do stanu natury „Błogosławieństwo ziemi”. Dwie ostatnie pozycje w programie Europejskiej Nocy Literatury przypłyną do nas zza oceanu: usłyszymy opowiadania „Milczenie” i „Eleonora” autorstwa amerykańskiego klasyka literatury grozy Edgara Allana Poe (ze zbioru „Opowiadania prawie wszystkie”) oraz fragment osadzonej na kanadyjskiej prowincji powieści „Nikolski” Nicolasa Dicknera.
Kurs na Przedmieście Świdnickie
Przez ostatnie lata Europejska Noc Literatury gościła już na Starym Mieście, Szczytnikach, Nadodrzu, Przedmieściu Oławskim, Placu Grunwaldzkim, osiedlu Powstańców Śląskich i Karłowicach. W tym roku wybór padł na Przedmieście Świdnickie – jedno z centralnych osiedli miasta, na północy ograniczone fosą miejską, na południu sięgające do nasypu kolejowego.
Jak informuje organizator wydarzenia, Wrocławski Instytut Kultury, Przedmieście Świdnickie swoją historyczną nazwę zawdzięcza położeniu przed Bramą Świdnicką znajdującą się w miejskich murach – i to właśnie wyburzenie fortyfikacji Wrocławia na początku XIX wieku stało się impulsem do dynamicznego rozwoju tej okolicy. Słabo do tej pory zagospodarowane tereny w krótkim czasie stały się eleganckim salonem miasta, w którym zaczęto lokować inwestycje stanowiące odzwierciedlenie jego ambicji i potencjału. Na przestrzeni kolejnego wieku wypełniło się wytwornymi siedzibami władz, instytucji kultury i pałacami lokalnych magnatów, stanowiąc jednocześnie największe w mieście skupisko rozrywki i handlu oraz – dzięki kolejnym powstającym tu dworcom kolejowym – swego rodzaju „bramę do miasta”. Trwająca w tym czasie rewolucja przemysłowa sprawiła też, że na słabo zurbanizowanym wtedy terenie ulokowano fabryki i zakłady, których ceglane siedziby stanowią dziś postindustrialny krajobraz zachodu osiedla.
Choć wojenne zniszczenia osiedla nie ominęły, zachowało ono wiele ze swego dawnego charakteru. Przedmieście Świdnickie stanowi dziś architektoniczny kolaż: wyrafinowane XIX-wieczne kamienice i gmachy publiczne przeplatają się z architekturą poprzemysłową, perłami międzywojennego modernizmu oraz prefabrykowanymi blokami mieszkalnymi.
Trasa 11. edycji Europejskiej Nocy Literatury naświetli różne aspekty tożsamości Przedmieścia Świdnickiego: słuchacze i słuchaczki będą mieli okazję odwiedzić m.in. dwie przestrzenie położone w zabudowie postindustrialnej – klub muzyczny Transformator (ul. Tęczowa 57) i dawną Wrocławską Drukarnię Naukową PAN (ul. Lelewela 4) – oraz oba znajdujące się w granicach osiedla dworce kolejowe: Świebodzki (pl. Orląt Lwowskich 20B) i Wrocław Główny (ul. Piłsudskiego 105). Przystankami na trasie będą również: położona w sercu placu Muzealnego „tysiąclatka”, czyli Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 13 (pl. Muzealny 20), kultowy „Pałacyk” – Pałac Schaffgotschów (ul. Kościuszki 34) oraz przykład współczesnej zabudowy osiedla: Retro Office House (ul. Piłsudskiego 69/73).
Nie tylko czytania
Szczególną lokalizacją dla Europejskiej Nocy Literatury ma być plac Kościuszki, którego wschodnia połowa zostanie zamknięta dla ruchu kołowego i na niej zorganizowana będzie strefa literackiego relaksu. Na centralnym placu osiedla posłuchamy jednego z 10 czytań – jednak to dopiero początek zaplanowanych atrakcji. Zlokalizowana tu zostanie mobilna księgarnia, strefa gastronomiczna, a wieczorem, o godz. 20:30, rozpocznie się pokaz filmowy w ramach organizowanego przez Wrocławską Fundację Filmową cyklu Polish Cinema for Beginners. W nawiązaniu do tematu Nocy widzowie obejrzą klasyk polskiej kinematografii, czyli „Rejs” w reżyserii Marka Piwowskiego. Film – jako część cyklu skierowanego do mieszkających we Wrocławiu obcokrajowców – pokazany zostanie z angielskimi napisami oraz audiodeskrypcją, która ułatwi udział w seansie osobom niewidomym i niedowidzącym.
To jednak nie jedyne wydarzenia, które przygotują nas do udziału w programie głównym Europejskiej Nocy Literatury. Przez dwa poprzedzające wydarzenie weekendy Inne Centrum we współpracy z Wrocławskim Instytutem Kultury zaprosi wszystkich, chcących lepiej poznać Przedmieście Świdnickie, na trzy spacery po tym osiedlu. 7 sierpnia z Joanną Majczyk poznamy lepiej dynamicznie zmieniające się okolice ulicy Tęczowej, 13 sierpnia Agata Gabiś opowie o powojennym projekcie, jakim było osiedle PKWN, natomiast 14 sierpnia ruszymy w podróż przez wieki po placu Kościuszki (prowadzący: Anka Bieliz i Kuba Żary). Samego 20 sierpnia czekają nas jeszcze dwa kolejne spacery: z tłumaczeniem na polski język migowy i z audiodeskrypcją. Uczestnicy obu wezmą udział w przystosowanych specjalnie do ich potrzeb czytaniach.
Głosy Europejskiej Nocy Literatury
Ogłoszeniem co roku elektryzującym publiczność są zawsze nazwiska czytających, które interpretować będą 10 fragmentów europejskiej prozy. W tym roku wśród aktorek, które 20 sierpnia pojawią się na Przedmieściu Świdnickim, znalazły się m.in.: Agata Buzek (znana m.in. z filmów „Rewers” czy „Moje wspaniałe życie”), Aleksandra Popławska („Między nami dobrze jest”, „Wataha”) i Aleksandra Konieczna („Ostatnia rodzina”, „Jak pies z kotem”). Dołączy do nich pisarka, feministka, działaczka społeczna, publicystka Sylwia Chutnik. Aktorzy, których posłuchać będzie można podczas Europejskiej Nocy literatury, to m.in.: Tomasz Schuchardt („Boże ciało”, „Jesteś Bogiem”), Jacek Beler („Inni ludzie”, „Kler”) i Marek Kalita („Hiacynt”, „Twarz”).
11. edycja Europejskiej Nocy Literatury odbędzie się 20 sierpnia 2022 na Przedmieściu Świdnickim. Kolejne czytania rozpoczynać się będą co 30 minut między godziną 18:00 a 22:30. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny.
[edm]
fot. Wrocławski Instytut Kultury
Kategoria: wydarzenia
