Podróż z Houellebekiem, Knausgårdem i Tokarczuk. Znamy książki, które będą czytane podczas tegorocznej Europejskiej Nocy Literatury

9 lipca 2020

Wyprawa ze Lwowa do Stambułu z Olgą Tokarczuk; eskapada do Barcelony i Lizbony według wskazówek Jurija Andruchowycza; Skandynawia widziana oczami Karla Ove Knausgårda; w końcu – podróż palcem po mapie z Michelem Houellebecqiem. Poznaliśmy 10 książek, składających się na program tegorocznej edycji Europejskiej Nocy Literatury we Wrocławiu.

Europejska Noc Literatury to organizowane w różnych miastach kontynentu święto czytelników, którzy tego wieczoru usłyszeć mogą znakomitą prozę w interpretacjach cenionych twórców kultury, a przy okazji odwiedzić przestrzenie miasta, które często na co dzień nie są dostępne dla zwiedzających. 9. edycja Europejskiej Nocy Literatury we Wrocławiu odbędzie się 29 sierpnia w okolicach ronda Powstańców Śląskich. Kuratorem wydarzenia jest w tym roku dziennikarz literacki i pisarz Max Cegielski. To właśnie on jest autorem koncepcji tematycznej tegorocznej Europejskiej Nocy Literatury, która odbędzie się pod hasłem „Podróż”.

O wyborze tekstów nie zdecydował ani ich gatunek (powieść czy reportaż), ani data wydania (w programie pojawią się zarówno nowości, jak i literackie klasyki) – zamiast tego wybrane książki połączył motyw szeroko pojętej podróży, przemieszczania się, spaceru i wyprawy, zmiany miejsca pobytu, emigracji, ucieczki, turystyki, komunikacji. „Kluczem doboru nie jest data powstania książki, ani to czy możemy włożyć ją do szufladki z napisem 'fiction’ czy 'non fiction’. Nie chodzi o wybór znanych bestsellerów, czy odwrotnie, niszowych, ambitnych narracji” – wyjaśnia koncepcję programową Max Cegielski. „Wybrałem różnorodne teksty, w których bohaterowie bądź autorzy, narratorzy są w ruchu, przyglądają się uważnie mapom, otoczeniu, podróżują i filozofują, starają się zrozumieć świat”. Czytane fragmenty ułożą się w mapę zakątków, dziejów i gatunków literackich Europy.

10 książek, 10 wypraw

Podróż zaczniemy z klasyką powieści: wraz z Hansem Castorpem, bohaterem powieści Tomasza Manna „Czarodziejska góra”, ruszymy do serca Europy, w Alpy. Następnie przemieścimy się na krańce kontynentu. Przewodnikami będą dla nas: Kapka Kassabova i jej reportaż „Granica. Na krawędzi Europy” – o kurdyjskim małżeństwie, które w poszukiwaniu pokoju ląduje na Bałkanach; Jurij Andruchowycz, z którego „Leksykonem miast intymnych” przeprawimy się ze wschodnich granic Europy (Ukrainy) na jej zachodnie flanki (do Hiszpanii i Portugalii); wreszcie Sylvain Tesson, który tworząc „Lato z Homerem” zamieszkał na greckiej wysepce, by poczuć na własnej skórze wpływ geografii na podstawowe dla kultury Europy dzieła.

Przez pogranicze, zarówno geograficzne, jak i kulturowe podróżują także bohaterowie powieści „Księgi Jakubowe” Olgi Tokarczuk. Polska noblistka zabiera nas na granice gatunków literackich oraz dawnej Rzeczpospolitej, rzeczywistości i metafizyki – zgodnie z podtytułem: „Wielka podróż przez siedem granic, pięć języków i trzy duże religie, nie licząc tych małych”. Wskrzeszone przez autorkę zapomniane, zatarte dukty przemierza także Robert MacFarlane: w eseistyczno-przyrodniczo-historycznej książce „Szlaki. Opowieści o wędrówkach” opisuje krajobraz, tłumaczy geologię i idzie na piechotę zapominanymi traktami.

W programie Europejskiej Nocy Literatury znajdzie się i pozycja, która zamiast na konkretnym punkcie topograficznym skupiać się będzie na samej mapie: bohater powieści Michela Houellebecqa „Mapa i terytorium”, Jed Martin, robi karierę artystyczną, fotografując właśnie rozmaite plany. To prowadzi nas do najbardziej współczesnych zjawisk opisanych przez Jennie Dielemans w „Witajcie w raju. Reportaże o przemyśle turystycznym” – dzięki szwedzkiej dziennikarce dowiemy się, skąd właściwie wzięła się idea wakacji i kiedy podróż stała się urlopem, wytchnieniem od codziennych obowiązków.

Zanim wojaże stały się towarem, miały być jednak edukacyjną i romantyczną inspiracją, dlatego odwiedzimy Włochy widziane oczami Mary Shelley, jednej z bohaterek biograficznej prozy na skrzyżowaniu gatunków – „Buntowniczek” autorstwa Charlotte Gordon, która potrafiła wczuć się w XIX-wiecznego ducha i historię emancypacji kobiet. Wreszcie, podróże mogą być bliskie i dalekie, jak w „Mojej walce”, gdzie Karl Ove Knausgård doznaje objawienia w podmiejskim pociągu.

[am]

Tematy: , , , , , , , , , ,

Kategoria: wydarzenia