Pierwsza w Polsce retrospektywa filmów Susan Sontag w maju na 19. Millennium Docs Against Gravity

10 lutego 2022

Amerykańska ikona popkultury Susan Sontag znana jest w Polsce głównie ze słowa pisanego – jako wybitna eseistka i ceniona pisarka. Miała ona jednak również w dorobku filmy dokumentalne i fabularne, które po raz pierwszy tak szeroko zostaną przedstawione publiczności w naszym kraju w ramach tegorocznej, 19. edycji Millennium Docs Against Gravity.

Nie tak dawne wznowienia najważniejszych pozycji eseistycznych Susan Sontag, jak chociażby „O fotografii”, „Przeciw interpretacji i innych esejów”, wydanie „Widoku cudzego cierpienia”, a także ukazanie się polskiego przekładu dzienników amerykańskiej intelektualistki, wspomnień o niej oraz biografii świadczą o ciągłym zainteresowaniu jej twórczością i bezkompromisowym sposobem życia. Tymczasem bogata i różnorodna twórczość filmowa Susan Sontag, korespondująca z jej pisarstwem, pozostaje w Polsce nadal niemal nieznana. W ramach 19. edycji Millennium Docs Against Gravity będziemy mogli uzupełnić tę lukę i obejrzeć filmy autorki. Ich znajomość pozwoli lepiej zrozumieć myśli Sontag o obrazach, które kształtują naszą kulturę oraz sposób widzenia świata.

Widzowie festiwalu zobaczą wyreżyserowany przez pisarkę film dokumentalny „Ziemie obiecane” („Promised Lands”), zrealizowany w październiku 1973 roku w Izraelu odpierającym atak koalicji Syrii i Egiptu podczas trwającej dwadzieścia dni wojny Yom Kippur. Film uważany jest za jedno z jej najbardziej docenianych dzieł. W „Ziemiach obiecanych” zintegrowane zostały warstwy obrazów wojny i wypowiedzi, w których dominują opozycyjne izraelskie stanowiska reprezentowane przez Yorama Kaniuka, pisarza i przyjaciela pisarki, oraz Juwala Ne’emana, fizyka, wojskowego, późniejszego ministra ds. Nauki i Rozwoju Izraela. Oddają złożoną rzeczywistość ziemi, którą obiecano zbyt wielu ludziom. Sontag zrealizowała „Ziemie obiecane”, przerywając intensywną pracę nad swoją najbardziej znaną książką „O fotografii”, wydaną finalnie w 1977 roku.

W 1993 roku Sontag zdecydowała się na wyjazd do Sarajewa w odpowiedzi na sugestię własnego syna, Davida Rieffa, który przebywał w mieście, relacjonując wojnę. Jak podkreślała w wywiadach, w wyniku konsultacji z lokalną społecznością postanowiła wyreżyserować tam sztukę teatralną „Czekając na Godota” Samuela Becketta. Widzowie Millennium Docs Against Gravity będą mogli zobaczyć film „Czekając na Godota… w Sarajewie” („Waiting for Godot… in Sarajevo”) w reżyserii Susan Sontag i jej życiowej partnerki Nicole Stéphane, będący antywojennym gestem i hołdem złożonym mieszkańcom miasta. W programie ujęto także nakręcony w Wenecji film „Zwiedzanie bez przewodnika” („Unguided Tour”) inspirowany książką Sontag „I, Etcetera”. Obraz ten wymyka się jasnym rozróżnieniom na kino faktów i fikcji.

W ramach retrospektywy nie zabraknie wczesnych produkcji fabularnych Sontag. Widzowie będą mogli zobaczyć filmy inspirowane twórczością Ingmara Bergmana – „Duet dla kanibali” („Duet for Cannibals”), debiut filmowy zrealizowany w 1969 roku w Szwecji, i jej kolejne dzieło „Brat Carl” („Brother Carl”) z 1971 roku. Aby dopełnić kontekst twórczości Sontag, w programie zaprezentowany zostanie także między innymi film „Town Bloody Hall” (1979) Dona Alana Pennebakera i Chrisa Hegedusa, który jest utrzymaną w duchu direct cinema rejestracją debaty zorganizowanej 30 kwietnia 1971 roku w nowojorskim ratuszu między feministkami i krytyczkami kultury Germaine Greer, Jill Johnston, Jacqueline Ceballos i Dianą Trilling a zgryźliwym Normanem Mailerem. Spotkaniu przysłuchiwała się Susan Sontag. Uzupełnieniem programu będzie także biograficzny film „W sprawie Susan Sontag” („Regarding Susan Sontag”) Nancy Kates, który przybliża historię życia bohaterki całej retrospektywy.

Jak informują organizatorzy Millennium Docs Against Gravity, program retrospektywy twórczości Susan Sontag jest pierwszą tak szeroką prezentacją filmowego dorobku amerykańskiej eseistki w Polsce i jedną z pierwszych w Europie Środkowo-Wschodniej. W ubiegłym roku jej dokonania filmowe były pokazywane w ramach Ji.hlava International Documentary Film Festival, który wraz z Millennium Docs Against Gravity jest członkiem federacji europejskich festiwali filmowych Doc Alliance.

Festiwal Millennium Docs Against Gravity odbędzie się w dniach 12-22 maja w ośmiu miastach – Warszawie, Wrocławiu, Gdyni, Poznaniu, Katowicach, Lublinie, Bydgoszczy oraz po raz pierwszy w Łodzi. Od 24 maja do 5 czerwca odbędzie się część online na stronie mdag.pl.

[am]
fot. SF Studios

Tematy: , , , , ,

Kategoria: wydarzenia