Element większej układanki ? recenzja komiksu „Tetris. Ludzie i gry” Boxa Browna

31 maja 2019

Box Brown „Tetris. Ludzie i gry”, tłum. Marcin Wróbel, wyd. Marginesy
Ocena: 7 / 10

Z jednej strony kreatywność i rozrywka, z drugiej układy i układziki. Zabawa i polityka. Człowiek i korporacja. Takie właśnie kontrasty wpisane są w historię Tetrisa, o której opowiada komiks Boxa Browna. „Tetris. Ludzie i gry” to ciekawy, niemalże encyklopedyczny zapis powstania jednej z najpopularniejszych gier komputerowych na świecie, a także portret jej niepozornego twórcy.

Głównym pomysłodawcą i realizatorem Tetrisa był Rosjanin Aleksiej Pażytnow. Skromny, ale równocześnie ambitny, wyjątkowo inteligentny programista, który za sprawą logicznej gry komputerowej odmienił oblicze wirtualnej rozrywki. Swoista rewolucja zapoczątkowana w Akademii Nauk ZSRR miała miejsce w 1984 roku, a jej skutki odczuwalne są do dziś. Najlepszym dowodem może być jeden z ostatnich kadrów komiksu, na którym widzimy charakterystyczny element układanki będący częścią wystawy w nowojorskim muzeum sztuki nowoczesnej.

Chcąc zrozumieć fenomen Tetrisa trzeba sięgnąć czasów prehistorycznych. Brown ukazuje naskalne malowidła z okresu paleolitu, na których zobrazowano myśliwskie rozgrywki. Później przenosimy się do starożytnego Egiptu, gdzie dużym wzięciem cieszyła się gra planszowa Senet ? znak planszy z pionami występuje w najstarszych hieroglifach. Autor komiksu przekonuje, że sztuka grania, w takiej czy innej formie, towarzyszyła nam niemal od zawsze. Pażytnow doskonale to rozumiał.

Rosjanin nie do końca zdawał sobie jednak sprawę z kulturowego fenomenu grania, którego Tetris był ? i jest ? istotnym elementem. W albumie ukazano, jak gra Pażytnowa i jego współpracowników, Dimitrija Pawłowskiego i Wadima Gierasimowa, oddziaływała na miliony odbiorców na całym świecie. Jej walorem była kompatybilność z różnymi systemami, uniwersalność, a chyba przede wszystkim prostota ? klarowne zasady, dzięki którym w Tetrisa mogły grać osoby właściwie od 9. do 99. roku życia.

Wirtualny fenomen został ukazany z różnych perspektyw. Dowiadujemy się, że o Tetrisa toczyła się wielka gra na szczeblu korporacyjnych gigantów. Skomplikowana sieć układów pomiędzy brytyjską firmą Andromeda, japońskim Nintendo, amerykańskim Spectrum i wieloma innymi, mniejszymi oraz większymi podmiotami, może wzbudzić zainteresowanie. I to nie tylko u pasjonatów elektronicznej rozrywki.

Komiks Browna cechuje spójna wizja. Portret Pażytnowa wpisany jest w większy obraz przemian, jakie zachodziły na świecie od połowy lat 80. ubiegłego wieku. Rozrysowana w sposób prosty, przy pomocy jedynie trzech kolorów ? bieli, żółci i czerni ? historia posiada też satysfakcjonujący finał, w którym jeden z ojców sukcesu Tetrisa definiuje w osobisty sposób istotę sztuki i rozrywki.

„Tetris. Ludzie i gry” to opowieść o ludzkich pasjach (niekiedy większych niż samo życie), korporacyjnym stylu prowadzenia interesów (bezwzględnie skomplikowanym) i sztuce tworzenia rozrywki (dla wszystkich, bez różnic i podziałów). Niewielki rozmiarami, acz ujmujący i wartościowy tomik.

Marcin Waincetel

Tematy: , , , , , ,

Kategoria: recenzje