Proroczy „Ulisses” Jamesa Joyce’a. Dokument nakręcony z okazji stulecia wydania powieści do obejrzenia bezpłatnie na Arte.tv

16 września 2022

Darmowa platforma strumieniowa Arte.tv udostępnia film dokumentalny „Ulisses Jamesa Joyce’a: Powieść stulecia”. Opracowany przez nieżyjącego już historyka Franka Callanana i wyreżyserowany przez Ruána Magana obraz oparty został na wieloletnich badaniach nad twórczością i życiem Joyce’a i przedstawia złożoną relację pisarza z ojczystą Irlandią. 51-minutowy film dostępny będzie do 20 października 2022 roku.

100 lat temu, dokładnie 2 lutego 1922 roku, właścicielka małej księgarni w Paryżu, Sylvia Beach, opublikowała „Ulissesa”. Książka, która pochłonęła 7 lat życia Jamesa Joyce’a, często przypłaconych trudnościami rodzinnymi, wywarła głęboki i bezprecedensowy wpływ na literaturę i kulturę całego stulecia.

„To całkowita rewolucja w dziedzinie tego, czym powinna być powieść” – mówi joyceolog John McCourt, który również zaangażowany był w realizację dokumentu. „’Ulisses’ łamie wszelkie zasady. To książka, której nigdy nie skończysz ani nie wyczerpiesz. W jeden sposób czytasz ją, gdy masz 22 lata, w zupełnie inny, gdy masz 52 lata, nie mówiąc już o odbiorze w wieku 82 lat. Ma nowe rzeczy do przekazania każdemu kolejnemu pokoleniu” – dodaje.

James Joyce

Mimo iż „Ulisses” był wychwalany na całym świecie jako arcydzieło modernizmu, początkowo zakazywano go w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, gdzie na równi szokował i wprawiał w osłupienie. Także w rodzimej Irlandii Joyce był oskarżony o zdradę: walkę z irlandzkim Kościołem katolickim i wypieranie się własnych rodaków. Oskarżano go również o ignorowanie długiej walki swojego narodu o niepodległość od Anglii, której kulminacja przypadła na rok 1922, na kilka tygodni przed opublikowaniem „Ulissesa”, gdy utworzono Wolne Państwo Irlandzkie.

Obecnie jednak Joyce’a i „Ulissesa” widzi się w innym świetle. Jak mówi poeta Paul Muldoon, „być może potrzebowaliśmy stu lat, by nauczyć się odczytywać tę książkę”. Badacze zwracają uwagę, że wojna Joyce’a z Kościołem katolickim i nacjonalizmem mogła wynikać z jego głębokiego przywiązania do własnego narodu i kultury. A „Ulisses” okazał się proroczym tekstem – wyobrażeniem lepszej przyszłości nie tylko dla Irlandii, ale dla Europy i całego świata.

Aby uczcić 100. rocznicę wydania książki, nakręcony został dokument „Ulisses Jamesa Joyce’a: Powieść stulecia”. Oprócz archiwalnych materiałów z samym Joyce’em znajdziemy w nim wywiady z pisarzami i naukowcami, w tym z Margaret O’Callaghan, Eimear McBride czy wymienionymi już Paulem Muldoonem i Johnem McCourtem. Obraz zabiera widzów w pouczającą podróż do serca powieści, która zasadniczo zmieniła bieg współczesnej literatury, sztuki i kultury, dowodząc, że pozostaje ona tak samo aktualna dzisiaj, jak byłą w momencie powstania.

Film można obejrzeć bezpłatnie poniżej lub na stronie Arte.tv.

[am]
fot. mat. prasowe Arte.tv

Tematy: , , , , ,

Kategoria: telewizja