„Słońce Księżyc Gwiazda” ? polska premiera jedynej książki dla dzieci Kurta Vonneguta

21 listopada 2018


Amerykański pisarz Kurt Vonnegut, znany z genialnych opowiadań i takich klasycznych powieści, jak „Rzeźnia numer pięć”, „Matka noc” czy „Śniadanie mistrzów”, miał w dorobku również jedną książkę obrazkową dla dzieci, stworzoną we współpracy z wybitnym ilustratorem i projektantem graficznym Ivanem Chermayeffem. „Słońce Księżyc Gwiazda”, bo taki tytuł nosi ta publikacja, ukazała się właśnie na polskim rynku nakładem wydawnictwa Mamania.

Historia powstania tej książki jest równie ciekawa, jak sama jej forma. Inicjatorem całego przedsięwzięcia był Frank Platt, genialny nowojorski doradca wydawniczy. To on zaproponował swoim dwóch przyjaciołom i ? jak się okazało ? sąsiadom zza rogu, Kurtowi Vonnegutowi i Ivanowi Chermayeffowi, aby stworzyli razem książkę.

Chermayeff uznawany jest za jednego z najważniejszych projektantów graficznych XX wieku. Nie ma osoby, która nie natknęłaby się na którąś z jego prac, nawet jeśli nie jest tego świadoma. Stworzył m.in. logotypy dla takich marek, jak Mobil, National Geographic, Showtime, NBC, HarperCollins, Smithsonian Institute czy Pan Am.

Panowie uzgodnili, że najpierw Chermayeff wykona część graficzną, a dopiero potem Vonnegut dopisze do niej tekst. Przygotowane przez artystę ilustracje składały się z abstrakcyjnych wizerunków słońca, księżyca i gwiazd, pozostawiając pisarzowi szerokie pole do interpretacji. „Wysłałem mu moje plansze, a kilka tygodni później, gdy uznałem, że musiał się poddać, przyszedł do mojego biura i wręczył mi to, co napisał. Byłem zdumiony” ? wspominał po latach Chermayeff.

Okazało się, że Vonnegut wykorzystał ilustracje do opisania narodzin Jezusa Chrystusa, ale z zupełnie innej perspektywy. Chermayeff przyznaje, że podczas pracy nawet nie pomyślał o tym, że rysunki mogłyby zostać wykorzystane w ten sposób. Tymczasem powstała książka niezwykle spójna, dowodząca ogromnego talentu nie tylko grafika, ale też pisarza.

W „Słońcu Księżycu Gwieździe” Vonnegut przedstawia ziemskie narodziny Stwórcy Wszechświata. Przyzwyczajony do wszechwiedzącej i doskonałej ciemności Bóg musiał nauczyć się patrzyć ludzkimi oczami, przybierając postać niemowlęcia urodzonego w stajni. Jak wiemy, człowiek odbiera świat dzięki zmysłom. W momencie urodzenia wzrok jest najsłabiej rozwinięty spośród nich wszystkich, niemniej dojrzewa bardzo dynamicznie. Dziecko musi nauczyć się właściwie interpretować informacje wizualne docierające do mózgu. Tak też jest z małym Jezusem leżącym w stajni. Dlatego początkowo płomień lampy oliwnej myli mu się z supernową ? wybuchającą gwiazdą betlejemską, a czoło Józefa z Księżycem.

Vonnegut z przejmującą prostotą i urokiem opisuje kluczowy moment, w którym Bóg stał się człowiekiem. „Liczymy na to, że nasza opowieść, tak jak ta o Rudolfie Czerwononosym Reniferze, stanie się częścią historii o narodzinach Jezusa powtarzanej każdego roku” ? pisał w jednym ze swych listów. Można śmiało powiedzieć, że „Słońce Księżyc Gwiazda” z pewnością na to zasługuje.

„Słońce Księżyc Gwiazda” Kurta Vonneguta i Ivana Chermayeffa ukazała się w przekładzie Rafała Lisowskiego, pod patronatem Booklips.pl.

Artur Maszota
Bibliografia: WorthPoint, magazyn PRINT, „Listy” Kurta Vonneguta w tłum. Rafała Lisowskiego, „Critical Companion to Kurt Vonnegut” autorstwa Susan Farrel.

Tematy: , , , , , , , , , ,

Kategoria: premiery i zapowiedzi