„Mitologia nordycka” – zapis baśni i legend z mroźnych krain północy. Polskie wydanie najnowszej książki Neila Gaimana

11 marca 2017

Neil Gaiman uznał, że o świecie nordyckich legend i podań powinniśmy dowiedzieć się raz jeszcze, niejako na nowo. Taką próbą jest właśnie jego „Mitologia nordycka”, dzięki której mamy szansę poznać fantastyczne dzieje Odyna, Thora, Lokiego czy innych postaci z nordyckiego panteonu bóstw. Książka dostępna jest w polskich księgarniach od 2 marca za sprawą wydawnictwa MAG.

„Po raz pierwszy zetknąłem się z Asgardem i jego mieszkańcami jako mały chłopiec, najwyżej siedmiolatek, podczas lektury przygód potężnego Thora w wersji amerykańskiego rysownika komiksowego Jacka Kirby’ego według scenariuszy Kirby’ego i Stana Lee” – zdradza czytelnikom Neil Gaiman we wstępie do swojej najnowszej książki. To właśnie lektura komiksu stała się pierwszą inspiracją, impulsem do tworzenia opowieści odwołujących się do nordyckich mitów. Pierwszym, lecz nie jedynym. Autor cenną wiedzę wyniósł bowiem również z lektur takich dzieł, jak „Mity skandynawskie” Rogera Lancelyna Greena, brytyjskiego akademika, zaś prywatnie przyjaciela J.R.R. Tolkiena.

Znajomość skandynawskich podań u Gaimana jest niewątpliwa. Twórca „Sandmana” zwraca jednak uwagę, że w obecnych czasach mity z tego kręgu kulturowego mogą być stosunkowo mało znane, a to dlatego, iż „jest tak wiele nordyckich opowieści, które się nie zachowały, tak wiele rzeczy, których nie znamy. Pozostała tylko cząstka mitów, która dotarła do nas w postaci ludowych bajań, wersji wtórnych, poematów, prozy”. I to właśnie na tej zachowanej części pracował słynny Brytyjczyk, który w charakterystyczny dla siebie sposób zrekonstruował dzieje boskich mieszkańców Asgardu.

W „Mitologii nordyckiej” znajdą więc czytelnicy na przykład opowieść o początku świata, ale i o jego końcu, zwanym Ragnarokiem, czyli ostateczną konfrontacją pomiędzy przedstawicielami bogów a olbrzymami pod wodzą Lokiego. Mit jako pierwotny sposób rozumienia i powstania świata znajduje w tej książce swoje odzwierciedlenie również w historii Yggdrasila, gigantycznego drzewa, którego pień z trzech korzeni przechodzi przez ziemie Asgardu (krainę bogów), Midgardu (krainę ludzi) oraz Helu (krainę umarłych).

W 240-stronicowej książce znalazło się również miejsce dla opowieści o jawnie awanturniczym czy przygodowym charakterze. Nic dziwnego, wszak głównymi bohaterami uczyniono prócz Odyna także Thora i Lokiego, dwóch braci, których dzieje często opierały się na konflikcie. Dane jest nam również poznać mniej znane postacie, choćby Baldera (syna Odyna), Sif (piękną żonę Thora) czy też zaznajomić się z historią potężnego artefaktu, jakim jest Mjollnir, młot będący orężem wspomnianego wcześniej blondwłosego herosa.

Książka Neila Gaimana przypomina literacką gawędę, zbiór zajmujących opowieści traktujących o głęboko ludzkich, lecz równocześnie boskich przymiotach – choćby żądzy władzy czy pragnieniu miłości. Nie powinno zatem dziwić, że „Mitologia nordycka”, jak na gawędę przystało, doczekała się również wersji mówionej. W oryginale lektorem audiobooka jest nie kto inny, tylko sam Neil Gaiman. Z kolei w polskim wydaniu przygotowanym przez firmę Storytel specjalizującą się w tworzeniu dźwiękowych adaptacji dzieł literackich oraz słuchowisk, usłyszymy głos Zbigniewa Zamachowskiego. To ujmujący zapis fantastycznych historii i wciąż nie dość znanego dziedzictwa kulturowego ze skandynawskich krain.

Neil Gaiman jest autorem, który w swojej dotychczasowej twórczości wielokrotnie sięgał już po mitologie różnych kultur. Było tak między innymi w „Sandmanie”, „Nigdziebądź” czy „Amerykańskich bogach”. „Mitologia nordycka” jest natomiast kolejnym po „Oddzie i Lodowych Olbrzymach” dowodem na to, że Gaiman szczególnie ceni legendy i podania pochodzące z mroźnych krain północy.