„Darwin. Jedyna taka podróż” – opowieść o wyprawie, która zmieniła bieg historii i nauki

30 października 2019

Naukowa droga Charlesa Darwina była wyznaczona przez młodzieńcze marzenia i nieustającą, trudną do zaspokojenia ciekawość. Przełomowy okres w życiu brytyjskiego przyrodnika spędzony na pokładzie okrętu „Beagle” stał się kanwą powieści graficznej „Darwin. Jedyna taka podróż” autorstwa scenarzysty Fabiena Grolleau oraz rysownika Jérémie Royera. Album ukazał się 30 października nakładem Wydawnictwa Marginesy.

Elegancki mężczyzna w średnim wieku siedzi w wytwornym salonie. Sporządza notatki, doczytuje informacje. Wspomina… Oto i Charles Darwin na pierwszych kadrach komiksu. Jego nazwisko w dniu 18 czerwca 1858 roku, bo wtedy rozpoczyna się akcja, jest już dobrze znane w świecie. Zachęcony przez swoje dzieci postanawia opowiedzieć o wyprawach w nieznane, dzięki którym zapisał się w historii.

Właściwa podróż – ukazana w formie retrospekcji – rozpoczyna się, gdy Darwin ma niespełna 22 lata. Jest chorowity, wątły na ciele, ale niezwykle silny na duchu. Dołączając do wyprawy prowadzonej przez kapitana Roberta FitzRoya, której celem było opracowanie map wybrzeża Ameryki Południowej, nie wie jeszcze, że będzie to podróż jedyna w swoim rodzaju. Białe plamy na mapie zostaną zastąpione przez konkretne nazwy miejsc, a w notatniku młodego przyrodnika zaroi się od egzotycznych gatunków fauny i flory.

Scenarzysta Fabien Grolleau podkreśla, że trwająca pięć lat wyprawa była niezwykle ważna w życiu Charlesa Darwina: „Przed podróżą Darwin był nieco lekkomyślnym studentem, który polował, dobrze się bawił i daleko mu było do poważnego naukowca. To dzięki wszystkim odkryciom, których dokonał podczas przygody na okręcie 'Beagle’, zmienił się i został wspaniałym naukowcem, którego znamy dzisiaj”.

Twórcy komiksu „Audubon. Na skrzydłach świata” po raz kolejny zaprosili nas do wzięcia udziału w prawdziwie niezwykłej ekspedycji. Scenariusz albumu „Darwin. Jedyna taka podróż” opracowano na podstawie wspomnień Charlesa Darwina wydanych w tomie „Podróż na okręcie Beagle”. Nie był to jedynie kronikarski zapis wyprawy, lecz żywa, wielowątkowa fabuła, którą czytało się jak najlepsze książki przygodowe. Przy okazji pozwalała poznać – choćby we fragmentach – piękno dziewiczej natury. „W 'Audubonie’ pokazaliśmy zmieniającą się Amerykę, dewastację przyrody i znikanie niektórych gatunków ptaków. W 'Darwinie’ mamy możliwość zaprezentowania cudownej strony świata. Chcieliśmy przede wszystkim stworzyć hymn na cześć natury” – mówi scenarzysta Fabien Grolleau.

Rysownik Jérémie Royer stanął przed zadaniem zilustrowania Wysp Zielonego Przylądka, Brazylii, Argentyny, Urugwaju, Patagonii, Ziemi Ognistej, Chile oraz Wysp Galapagos. Francuski artysta nadał postaciom kreskówkową stylistykę. Najwięcej serca włożył zaś w rysowanie krajobrazów i zwierząt, często bawiąc się kompozycją i układem plansz. Przykładem może być chociażby całostronicowa grafika, na której zobrazowano oceaniczne zwierzęta, czy ilustracje pokazujące młodego Darwina, gdy próbuje objąć wzrokiem ciągnące się po horyzont dzikie krainy. Poetyckość komiksu wzmocniona jest przez różnorodne, ciepłe, ale jednocześnie stonowane barwy.

Twórcy zastrzegają, że książka nie jest streszczeniem wyprawy Darwina, lecz „osobistą wizją tej odysei”, która „zmieniając jednego człowieka, zmieniła całą naukę”. W scenariuszu udało się nie tylko oddać nastrój towarzyszący odkrywaniu tego, co nieznane, ale też poruszyć ważne tematy, związane na przykład z kolonializmem czy napięciem występującym pomiędzy religią i nauką. W intrygujący, a przy tym nienachalny sposób odniesiono się do teistycznego ewolucjonizmu.

Wszystko to sprawia, że „Darwin. Jedyna taka podróż” Fabiena Grolleau i Jérémie Royera jest graficznym zapisem romantycznej wyprawy, ale częściowo też naukowym traktatem. Filozoficznym rozważaniom towarzyszy zmysłowe poznawanie piękna fauny, flory i obcych kultur. Publikacja ukazała się nakładem Wydawnictwa Marginesy w przekładzie Pawła Łapińskiego.