Amerykanin w europejskim mieście na kartach powieści „Pomieszkanie” Grega Baxtera
Nakładem wydawnictwa Czwarta Strona ukazała się kolejna po „Lotnisku w Monachium” powieść amerykańskiego pisarza Grega Baxtera. W „Pomieszkaniu” autor w subtelny i wyrafinowany sposób pisze o tymczasowości i przelotności uczuć na styku amerykańskiej i europejskiej tożsamości.
Akcja „Pomieszkania” rozgrywa się jednego grudniowego dnia w nienazwanym europejskim mieście, które ma coś w sobie z Berlina, Wiednia, ale też Paryża czy Budapesztu. 41-letni anonimowy Amerykanin, były oficer marynarki, który stacjonował w Iraku, udaje się na poszukiwanie mieszkania, w którym mógłby zatrzymać się na dłużej. Pomocą w znalezieniu lokum służy mu młoda miejscowa kobieta imieniem Saskia, którą poznał w muzeum sztuki. On skrywa burzliwe wspomnienia i za wszelką cenę pragnie anonimowości oraz zapomnienia. Ona cierpi na bezsenność, uwielbia imprezy, czyta po włosku Dantego i chciałaby być kolekcjonerem sztuki. Na kartach książki śledzimy ich wędrówkę pokrytymi śniegiem ulicami miasta oraz specyficzny rodzaj intymności, jaka między nimi się zawiązuje.
Napisana strumieniem świadomości, bez żadnych przerw i wydzielonych dialogów, z rozciągającymi się na kilka stron akapitami powieść Baxtera nie kończy się typowym rozwiązaniem akcji. Nie znajdziemy tu romantycznej kulminacji, bohater nie dostępuje odkupienia. „Chciałbym, aby ludzie doświadczyli destabilizacji, doszli do tego momentu, w którym zdadzą sobie sprawę, że nie znajdą tu odpowiedzi” ? mówi autor. „W całej książce staram się utrzymać to uczucie, jakby coś się miało stać. I wtedy nic się nie dzieje. Wciąż skupiony byłem na zachwianiu tego oczekiwania. Starałem się napisać książkę w jak najmniej utarty sposób”.
Podobnie jak bohaterowie jego książek Baxter również żyje na styku różnych tożsamości. Powieści autora odnoszą dużą popularność w Wielkiej Brytanii. On sam urodził się i wychowywał w Teksasie, mieszkał przez kilka lat w Dublinie, a obecnie najwięcej czasu spędza w Berlinie. Z kolei jego ojciec urodził się we Wiedniu i tam mają rodzinę. „W moich powieściach zawsze zdaje się występować rodzaj napięcia między dwoma miejscami, z których żadnego nie można nazwać domem” – wyjaśnia.
Powieść Baxtera bywa przyrównywana do twórczości Kafki, Bernharda, Murakamiego czy Sebalda. „Jestem niezmiernie wdzięczny za wymienianie mnie w jednym szeregu z Sebaldem. Ale choć mógłbym powiedzieć wiele o ludziach, którzy wywarli na mnie wpływ, nikt nie zrobił na mnie większego wrażenia niż Czechow. W jego opowiadaniach postaci mówią wszystko a jednocześnie nie mówią nic. Czechow daje nam obcować z bohaterami, którzy są niezwykle skomplikowani, ponieważ nie chce, aby szukać w nich psychologicznej motywacji, nie chce kojarzyć ludzkiej kondycji z policzalnym zestawem przyczyn i skutków”. Podobnie można by rzec o bohaterach powieści Baxtera.
„Pomieszkanie” w przekładzie Jędrzeja Polaka ukazało się nakładem wydawnictwa Czwarta Strona.
[am]
TweetKategoria: premiery i zapowiedzi
