W Monachium odsłonięto tablicę upamiętniającą pisarza Józefa Mackiewicza
W niedzielę na ogrodzeniu Konsulatu Generalnego RP w Monachium odsłonięto tablicę upamiętniającą Józefa Mackiewicza. Miejsce nie jest przypadkowe. To właśnie w tym mieście pisarz mieszkał przez ostatnie 30 lat swojego życia, przebywając na emigracji. Tam też napisał swoje wielkie powieści.
„Czekaliśmy na to od 1989 roku. Po 33 latach wolnej Polski uczciliśmy w Monachium pamięć jednego z największych polskich pisarzy” – zakomunikował na swoim profilu na Facebooku Konsulat Generalny RP w Monachium.
Tablicę z wizerunkiem pisarza sfinansował Instytut Pamięci Narodowej, który dzień wcześniej zorganizował w Monachium debatę poświęconą Mackiewiczowi jako pisarzowi i świadkowi historii XX wieku. Działania te wpisują się w ustanowiony przez Sejm RP Rok Józefa Mackiewicza.
IPN przypomina, że Mackiewicz urodził się 1 kwietnia 1902 roku w Sankt Petersburgu. Był bratem pisarza Stanisława (1896–1966) i Seweryny (1900–2002), matki Kazimierza Orłosia. Jako 17-letni chłopak walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Po wojnie rozpoczął studia przyrodnicze, których jednak nie ukończył. Studiował ornitologię, był wielkim miłośnikiem i znawcą ptaków. W latach 20. i 30. pracował w redakcji wileńskiego „Słowa” redagowanego przez jego brata, Stanisława „Cata” Mackiewicza. W dzienniku tym publikował reportaże, artykuły, felietony i opowiadania.
Wybuch II wojny światowej to początek dramatycznych wyborów Mackiewicza. Na przełomie lat 1942-1943 sąd specjalny AK wydał na Mackiewicza wyrok śmierci za publikacje w „Gońcu Codziennym”. Sergiusz Piasecki odmówił jego wykonania. Do dziś okoliczności wydania wyroku i późniejsze uniewinnienie przez komendanta Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej nie są do końca znane, podejrzenia padają również na sowiecką agenturę. W 1945 roku został oczyszczony z zarzutu kolaboracji przez sąd koleżeński dziennikarzy.
Po odkryciu przez Niemców katyńskich grobów Mackiewicz za zgodą polskich władz podziemnych pojechał w maju 1943 roku w organizowanej przez Niemców delegacji jako obserwator ekshumacji. Opisał to w książce „Katyń: zbrodnia bez sądu i kary”. W 1951 zeznawał jako świadek przed komisją śledczą Kongresu Stanów Zjednoczonych. Opublikował również wiele innych publikacji poświęconych zbrodniom wojennym i krytyce sowieckiego systemu. Tematyce tej poświęcił również swój dorobek prozatorski, w tym powieści „Droga donikąd”, „Sprawa pułkownika Miasojedowa” czy „Nie trzeba głośno mówić”.
W 1974 roku uniwersytet amerykański w Kansas zgłosił Mackiewicza do literackiej Nagrody Nobla. Czesław Miłosz w „Roku Myśliwego” napisał o nim: „Osądzenie Mackiewicza według politycznych kryteriów nie zaprowadzi daleko. Dajmy na to, że był maniakiem, Don Kichotem, utopistą, niemniej to polityczna pasja odżywiała jego pisarstwo, które było ściśle realistyczne, ale zarazem chciało służyć, czyli być pisarstwem z tezą. A tezy brały się z jego uczciwości i moralnego oburzenia. Ciągle zapytywał: 'Jak to jest możliwe?’ i chciał być głosem wołającym na puszczy, kiedy wszyscy inni milczeli. Na szczęście nie był politykiem”. Mackiewicz zmarł w Monachium w styczniu 1985 roku.
[am]
fot. Sławek Kasper/IPN
źródło: IPN
Kategoria: newsy
