„Piotruś Pan” pionierską pracą w dziedzinie psychologii dziecięcej?

8 sierpnia 2016

piotrus-pan-psychologia-dziecieca
Znana neurolog twierdzi, że J.M. Barrie swą książką o chłopcu, który nigdy nie chciał dorosnąć, pokazał, iż jego wiedza na temat psychologii dziecięcej wyprzedzała ówczesną naukę.

W jednej ze scen powieści „Piotruś Pan w Ogrodach Kensingtońskich” dziewczynka podaje płaczącemu Piotrusiowi chusteczkę, a on nie wie, co z nią zrobić. Dziewczyna wyciera mu oczy, po czym przekazuje mu chusteczkę i mówi: „Teraz ty to zrób”. Piotruś Pan jednak, zamiast sobie, wyciera oczy dziewczynce, „a ona pomyślała, że najlepiej będzie udawać, że to jest to, co miała na myśli”. To tylko jedna ze scen, która zdaniem Rosalind Ridley, neurolog z Newnham College w Cambridge, jest dowodem na to, iż J.M. Barrie posiadał wiedzę z psychologii poznawczej wyprzedzającą jego czasy. Ten fragment książki wydanej w 1906 roku pokazuje bowiem, że Barrie zdał sobie sprawę z tego, iż jednym z etapów rozwoju dziecka jest zrozumienie, że wiedza, przekonania i uczucia innych ludzi mogą różnić się od naszych. W psychologii nazywa się to teorią umysłu, a konstrukt ten po raz pierwszy wprowadzono dopiero pod koniec lat 70.

W historiach Barriego o chłopcu, który nie chciał dorosnąć, znaleźć można więcej takich przykładów, jak choćby ten, że Piotruś Pan nie mógł zrozumieć zabawy w chowanego, nie pojmował również emocjonalnego znaczenia miłości. „Dziwaczne pomysły zawierają błędy poznawcze, to znaczy błędy w sposobie, w jaki normalnie porządkujemy nasze myśli, co prowadzi do podejrzenia, że Barrie celowo zgłębiał naturę poznania w tych historiach” ? pisze Ridley. Według neurobiolog autor „Piotrusia Pana” chciał porównać zdolności poznawcze niemowląt, dzieci i wróżek (które reprezentują wyobraźnię dziecięcą) do tych, jakie posiadają ludzie dorośli, a tym samym uzmysłowić, że dziecko to nie mały dorosły potrzebujący jedynie nabyć rzeczowych informacji o świecie, ale istota, która musi posiąść umiejętność myślenia. „Rozumował bardzo przyszłościowo pod tym względem, a motywowała go chęć zaapelowania o większe zrozumienie psychicznych i emocjonalnych potrzeb dzieci” – dodaje Ridley.

piotrus-pan-ksiazki

W czasach, kiedy Barrie pisał swoje książki, psychologia poznawcza była w powijakach. Wiele ze zjawisk opisywanych przez autora zostało odkrytych dopiero w latach 80. Neurolog twierdzi, że wpływ na Barriego musiało mieć dzieło Karola Darwina. W czasach, gdy zwierzęta traktowane były jak bestie, Darwin pokazał, że posiadają one również aspekt mentalny i psychiczny.

J.M. Barrie napisał historie o Piotrusiu Panu w latach 1897-1902. Wtedy to spędzał wiele czasu z synami Llewelyn Davies, których poznał w ogrodach Kensington. Po śmierci ich rodziców został ich prawowitym opiekunem.

Dowody na pionierskie odkrycia autora w dziedzinie psychologii dziecięcej neurolog Rosalind Ridley opisała w książce „Peter Pan and the Mind of J.M. Barrie”, która ukazała się w lipcu na rynku brytyjskim.

[aw]
fot. chris.alcoran/Flickr
źródło: The Guardian

Tematy: , , , , ,

Kategoria: newsy