Mario Vargas Llosa pojawia się w dokumentach Pandora Papers. Noblista miał spółkę offshore w jednym z rajów podatkowych

25 października 2021

Peruwiański noblista Mario Vargas Llosa pojawia się wśród znanych osób, których nazwiska wypłynęły w dziennikarskim śledztwie Pandora Papers dotyczącym ukrywania majątków w rajach podatkowych. Pisarz posiadał przez pewien czas spółkę offshore zarejestrowaną na Brytyjskich Wyspach Dziewiczych.

Z ujawnionych dokumentów wynika, że Mario Vargas Llosa był głównym właścicielem Melek Investing Inc., spółki założonej w celu zarządzania jego dochodami generowanymi ze sprzedaży książek oraz ze sprzedaży nieruchomości w Madrycie i Londynie. Spółkę zarejestrowano w lipcu 2015 roku, gdy pisarz rozwodził się ze swoją żoną Patricią Llosą.

Reprezentująca go agencja literacka Carmen Balcells informuje, że w tamtym momencie noblista nie mieszkał ani w Hiszpanii, ani w Peru – czyli w żadnym z dwóch krajów, w których posiada obywatelstwo. Spółkę miał utworzyć amerykański bank inwestycyjny Jefferies Group LLC, który przez wiele lat zajmował się sprawami autora. Melek Investing Inc. zarządzała funduszami o wartości 1,1 miliona euro.

Kiedy w 2017 roku Mario Vargas Llosa został rezydentem podatkowym w Hiszpanii, Melek Investing Inc. rozwiązano, a portfel inwestycyjny został zgłoszony hiszpańskim organom podatkowym. Spółkę offshore likwidował jeden z trzech synów pisarza, Álvaro Vargas Llosa.

To nie pierwszy raz, kiedy Mario Vargas Llosa został powiązany ze spółką offshore w raju podatkowym. Międzynarodowe Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych i niemiecka gazeta „Süddeutsche Zeitung” w 2016 roku poinformowały, że będąc jeszcze w związku małżeńskim, pisarz i jego żona pojawili się w dochodzeniu Panama Papers. W 2010 roku mieli utworzyć spółkę offshore za pośrednictwem panamskiej firmy prawniczej Mossack Fonseca. Dzień przed przyznaniem Mario Vargasowi Llosie nagrody Nobla pośrednik poprosił o zmianę udziałowców tej firmy – następnie przeszła ona na własność dwóch obywateli rosyjskich.

Kiedy sprawa wyszła na jaw, Mario Vargas Llosa stwierdził, że nigdy nie prowadził spółki offshore, a na żadnym z dokumentów nie ma jego podpisu. Przedstawiciele noblisty utrzymywali, że nie był świadomy tego, że jest właścicielem firmy, ponieważ tworzenie takich struktur finansowych to zwyczajowa praktyka banku i zajmują się tym wyłącznie osoby zarządzające portfelem inwestycyjnym.

W najnowszym śledztwie Pandora Papers pisarz nie mógł się już w podobny sposób tłumaczyć. Gazeta „El País” dotarła do dokumentów wewnętrznych firmy Overseas Management Company, która specjalizuje się w zakładaniu spółek offshore. Wśród e-maili i plików znajduje się skan paszportu Maria Vargasa Llosy, a także jego podpis na dokumencie. Co więcej, aby firma zatwierdziła utworzenie Melek Investments Inc., noblista musiał przedstawić dwa listy referencyjne.

Pierwszy wystawiła Lleana H. Platt, wiceprezes ds. zarządzania majątkiem w banku inwestycyjnym Jefferies Group LLC. Potwierdziła ona datę urodzenia Mario Vargasa Llosy, miejsce jego zamieszkania w Limie (Peru) i dodała, że zna pisarza oraz jego rodzinę od 12 lat i jest nienagannym klientem, który zawsze rozsądnie korzystał ze swojego konta.

Drugi list referencyjny wystawiła na dwa miesiące przed śmiercią Carmen Balcells, legendarna agentka literacka i szefowa agencji jej imienia, która kierowała karierami takich pisarzy, jak Gabriel García Márquez, Julio Cortázar i Mario Vargas Llosa. Zapewniła, że podpis na dokumentach w banku zgadza się z tym, który posiadała w aktach, potwierdziła tożsamość pisarza i określiła go „szanowanym klientem” swojej agencji.

Warto przypomnieć, że w 2016 roku noblista proponował walkę z oszustwami podatkowymi poprzez obniżenie podatków najbogatszym. „Istnieją kraje, w których podatki są jak wywłaszczenia” – mówił w wywiadzie dla rozgłośni France Inter. „Aby demokracja działała, musimy szanować prawo, ale prawo powinno być realistyczne, a nie odrealnione. Istnieją systemy prawne, które popychają cię do łamania prawa” – dodawał.

Pandora Papers to największe międzynarodowe śledztwo ujawniające proceder unikania podatków poprzez zakładanie firm w rajach podatkowych. Dziennikarze ujawnili 11,9 miliona dokumentów z 14 firm świadczących takie usługi finansowe.

Poniżej zamieszczamy początek i koniec dokumentu, na którym widnieje podpis Mario Vargasa Llosy.