Małgorzata Rejmer laureatką Paszportu „Polityki” 2018 w kategorii literatura

8 stycznia 2019

Już po raz 26. na uroczystej gali w Teatrze Polskim w Warszawie zostały wręczone Paszporty „Polityki” – doroczne nagrody kulturalne tygodnika „Polityka”. Laureatką w kategorii „literatura” została Małgorzata Rejmer za książkę „Błoto słodsze niż miód”.

W uzasadnieniu podano, że nagroda należała się autorce za „umiejętność słuchania ludzi niewysłuchanych i wytrwałość w poszukiwaniu właściwego języka do wyrażenia najtrudniejszych emocji”. Nagrodzona książka, „Błoto słodsze niż miód”, to opowieść o Albanii, kraju udręczonym terrorem dyktatora, który uwierzył, że jego państwo może stać się samowystarczalną twierdzą komunizmu. Małgorzata Rejmer odsłania fragment najczarniejszego okresu w historii Albanii i oddaje głos ludziom, którzy przybliżają, jak działa system terroru. Dowiadujemy się o krwawych buntach w obozach pracy, tragicznych ucieczkach z kraju zamienionego w bunkier, o życiorysach ofiarowanych na ołtarzu ideologicznego raju i o tych, którzy je miażdżyli, nie bacząc na konsekwencje. Praca nad książką zajęła autorce cztery lata.

„Chciałabym przede wszystkim podziękować, podziękować dwóm wspaniałym kobietom, bez których ta książka by nie powstała albo nie miałaby takiej postaci, jaką ma. Monice Sznajderman, mojej wydawczyni, która zasugerowała mi Albanię, jako kierunek, jako bardzo ciekawe miejsce do poznania, powiedziała: 'to jest miejsce dla ciebie’. I mojej redaktorce Magdzie Budzińskiej, która była bardzo twarda i bardzo wiele ode mnie oczekiwała, ale też mnóstwo mi dała i uważam, że jest wspaniałym człowiekiem i świetną przyjaciółką, a oprócz tego wybitnym redaktorem. Chciałabym podziękować moim rodzicom, bo są bardzo cierpliwi, i mojemu chłopakowi, którzy towarzyszył mi przez te cztery lata w procesie zbierania wiadomości, z którym po prostu ciągle rozmawiałam o Albanii, dzień w dzień ta Albania była między nami, ten komunizm to było coś, co nieustannie przepracowywaliśmy w rozmowach” – podziękowała na wstępie Małgorzata Rejmer.

Małgorzata Rejmer podczas gali Paszportów Polityki 2018.

„Tym z państwa, którzy czytali 'Błoto…’, Albania kojarzy się ze zniewoleniem, z systemem autorytarnym i chciałbym państwu powiedzieć, że w tym momencie w Tiranie protestują tysiące studentów, walcząc o reformę systemu edukacji. I to jest nadzieja dla Albanii, to jest ich wybór wolności, to jest ich możliwość stworzenia lepszej przyszłości, to jest ich walka o lepsze jutro. Jestem z nich bardzo dumna i chciałabym, żebyście tak też kojarzyli Albanię. Nie tylko trudne, ekstremalne czasy komunizmu i zniewolenia, ale także wolność i młodzi ludzie, którzy wychodzą na ulicę i nie boją się walczyć o przyszłość. Gratuluję Albańczykom i chciałbym, żebyśmy byli jak Albańczycy i nie bali się walczyć o lepsze jutro” – dodała laureatka.

Urodzona w 1985 roku Małgorzata Rejmer zadebiutowała w 2009 roku powieścią „Toksymia”. Ta groteska zwracała uwagę świetnym warsztatem i czarnym humorem. Bohaterów łączyła tytułowa toksymia, czyli toksyczna więź międzyludzka. Po debiucie Rejmer zaczęła pisać doktorat o kinie rumuńskim w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Wiele czasu spędzała w Rumunii i tak narodziła się kolejna książka, fascynujący portret miasta i kraju. Rejmer swobodnie łączyła gatunki: reportaż, prozę, esej, dramat. Za „Bukareszt. Kurz i krew” otrzymała nagrodę im. Teresy Torańskiej, przyznawaną przez „Newsweek”, oraz pierwszą nominację do Paszportu „Polityki”. W 2015 roku przeprowadziła się do Albanii. Początkowo myślała, że wystarczy kilka miesięcy, żeby opisać tamtą rzeczywistość, ale z czasem zrozumiała, że musi poznać język i wtopić się w ten kraj.

Paszporty „Polityki” przyznawane są od ćwierć wieku na podstawie wskazań niezależnych krytyków z różnych mediów, którzy nominują najciekawsze, ich zdaniem, osobowości twórcze minionego roku. Kapituła złożona z dziennikarzy tygodnika „Polityka” wybiera ostatecznie laureatów w poszczególnych kategoriach. Paszportami nagradzani są wybitnie utalentowani młodzi twórcy, którzy w sposób szczególny wyróżnili się w danym roku swoimi artystycznymi działaniami i dokonaniami. Artyści, którzy kreatywnie reagują na zmieniającą się rzeczywistość, wyznaczają nowe kierunki w sztuce, twórczo wzbogacają kulturę polską i światową. Przez 25 lat istnienia nagrody Kapituła Paszportów „Polityki” nagrodziła 154 laureatów w tym 194 artystów i twórców (licząc zespoły) oraz wyróżniła 20 Kreatorów Kultury.

Uroczysta gala wręczania młodym twórcom Paszportów „Polityki” za 2018 rok odbyła się we wtorek 8 stycznia 2019 roku w Teatrze Polskim im. Arnolda Szyfmana w Warszawie. Wieczór poprowadzili Grażyna Torbicka i redaktor naczelny tygodnika, Jerzy Baczyński. Nagrodę w kategorii „literatura” wręczyli dziennikarka „Polityki” Justyna Sobolewska oraz ubiegłoroczny laureat nagrody, Marcin Wicha. Oprócz Małgorzaty Rejmer do nagrody nominowani byli pisarze Olga Drenda i Łukasz Zawada.