Książki z 12 krajów na długiej liście nominowanych do Międzynarodowej Nagrody Bookera 2023

14 marca 2023

Ogłoszono długą listę nominowanych do Międzynarodowej Nagrody Bookera 2023. 13 wyróżnionych książek pochodzi z 12 krajów i zostało przetłumaczonych z 11 języków. Po raz pierwszy na liście znalazły się dzieła napisane oryginalnie w języku bułgarskim, katalońskim i tamilskim.

Międzynarodowa Nagroda Bookera przyznawana jest corocznie za książkę beletrystyczną napisaną w dowolnym języku, ale przetłumaczoną na język angielski i opublikowaną w Wielkiej Brytanii lub Irlandii. Wyróżnienie to w równym stopniu honoruje autora i tłumacza, a jego celem jest zachęcanie Brytyjczyków do wydawania i czytania wartościowych dzieł z całego świata. Do tej pory nagrodę otrzymali m.in. Olga Tokarczuk za „Biegunów”, Marieke Lucas Rijneveld za „Niepokój przychodzi o zmierzchu” czy David Diop za „Bratnią duszę”. Kto w tym roku dołączy do tego prestiżowego grona?

Do tegorocznej edycji Międzynarodowego Bookera zgłoszono 134 książki, których data publikacji w Wielkiej Brytanii lub Irlandii obejmuje okres między 1 maja 2022 a 30 kwietnia 2023 roku (czyli niektóre dopiero się ukażą). Kapituła pod przewodnictwem francusko-marokańskiej pisarki Leïli Slimani wybrała spośród nich 13 nominowanych tytułów.

Kapituła nagrody w składzie Parul Sehgal, Frederick Studemann, Uilleam Blacker, Leïla Slimani i Tan Twan Eng (fot. ©Hugo Glendinning/Booker Prize Foundation)

„Dzięki literaturze doświadczamy faktu, że jesteśmy w końcu tylko ludźmi. Płaczemy w taki sam sposób. Poruszają nas te same rzeczy. Wszyscy się boimy, wszyscy się zakochujemy i przeżywamy te same emocje. I o to chodzi w przekładzie, że na całym świecie możemy zrozumieć te uczucia” – powiedziała Slimani.

Dzieła, które znalazły się na długiej liście, pochodzą z 12 krajów. Najbardziej reprezentowanym kontynentem jest Europa (osiem nominacji), pozostałe to Ameryka Łacińska, Azja i Afryka. Obok często tłumaczonych na angielski języków, takich jak francuski czy niemiecki, są trzy, które nigdy wcześniej nie otrzymały nominacji. Chodzi o bułgarski (znana polskim czytelnikom powieść „Schron przeciwczasowy” Georgiego Gospodinowa w angielskim przekładzie Angeli Rodel), tamilski („Pyre” autorstwa Perumala Murugana w tłumaczeniu Aniruddhana Vasudevana) i kataloński („Boulder” Evy Baltasar w przekładzie Julii Sanches). Jak zwracają uwagę organizatorzy nagrody, tylko około 20 książek rocznie jest tłumaczonych na angielski z katalońskiego.

Najstarszą osobą, która znalazła się na długiej liście, jest 89-letnia Maryse Condé, czyli jedyna laureatka tzw. alternatywnego Nobla przyznanego po skandalu, który wybuchł w Akademii Szwedzkiej. Między nią a najmłodszą tegoroczną nominowaną pisarką – 35-letnią Amandą Svensson – jest 54 lata różnicy. Najmłodszy tłumacz na liście to 24-letni Reuben Woolley, który przełożył książkę „Jimi Hendrix we Lwowie” Andrieja Kurkowa.

Maryse Condé i jej tłumacz Richard Philcox są także pierwszym małżeństwem w historii, które zostało nominowane do Międzynarodowego Bookera. Pisarka cierpi na chorobę neurodegeneracyjną, która utrudnia jej widzenie. Powieść „The Gospel According to the New World” podyktowała mężowi, który następnie przetłumaczył tekst na angielski. Najkrótszą powieścią na tegorocznej liście jest „Boulder” Evy Baltasar, która liczy sobie 112 stron. Z kolei najdłużej na przekład czekała książka „Whale” południowokoreańskiego pisarza Cheon Myeong-kwana, która w oryginale ukazała się w 2003 roku.

Przewodnicząca jury Leïla Slimani podkreśliła, że wybór nominowanych pozwolił kapitule na „czytanie książek z całego świata o niezwykle różnorodnej formie i treści”. „Każdy z jurorów ma inny gust i właśnie to staraliśmy się odzwierciedlić na tej liście. Opiewa ona zróżnicowanie dzisiejszej literatury, różne sposoby, w jakie można postrzegać powieść. Chcieliśmy dać czytelnikowi szansę odkrycia tego i znalezienia czegoś, co go poruszy lub wzburzy. Ta lista opiewa także potęgę języka i autorów, którzy chcieli pchnąć formalne dociekania tak daleko, jak to możliwe. Chcieliśmy docenić literacką ambicję, rozmach, oryginalność, a oczywiście przez to również talent tłumaczy, którzy potrafili przekazać to wszystko z wielką wprawą” – skomentowała Slimani.

Tak wygląda długa lista nominowanych do Międzynarodowej Nagrody Bookera 2023:

  • Eva Baltasar (Katalonia/Hiszpania) „Boulder”, tłumaczenie z katalońskiego Julia Sanches,
  • Cheon Myeong-kwan (Korea Południowa) „Whale”, tłumaczenie z koreańskiego Chi-Young Kim,
  • Maryse Condé (Francja) „The Gospel According to the New World”, tłumaczenie z francuskiego Richard Philcox,
  • GauZ’ (Wybrzeże Kości Słoniowej) „Standing Heavy” (w Polsce wydana jako „Stanie płatne”), tłumaczenie z francuskiego Frank Wynne,
  • Georgi Gospodinow (Bułgaria) „Time Shelter” (w Polsce wydana jako „Schron przeciwczasowy”), tłumaczenie z bułgarskiego Angela Rodel,
  • Vigdis Hjorth (Norwegia) „Is Mother Dead”, tłumaczenie z norwerskiego Charlotte Barslund,
  • Andriej Kurkow (Ukraina) „Jimi Hendrix Live in Lviv” (w Polsce wydana jako „Jimi Hendrix we Lwowie”), tłumaczenie z rosyjskiego Reuben Woolley,
  • Laurent Mauvignier (Francja) „The Birthday Party”, tłumaczenie z francuskiego Daniel Levin Becker,
  • Clemens Meyer (Niemcy) „While We Were Dreaming”, tłumaczenie z niemieckiego Katy Derbyshire,
  • Perumal Murugan (Indie) „Pyre”, tłumaczenie z tamilskiego Aniruddhan Vasudevan,
  • Guadalupe Nettel (Meksyk) „Still Born”, tłumaczenie z hiszpańskiego Rosalind Harvey,
  • Amanda Svensson (Szwecja) „A System So Magnificent It Is Blinding”, tłumaczenie ze szwedzkiego Nichola Smalley,
  • Zou Jingzhi (Chiny) „Ninth Building”, tłumaczenie z chińskiego Jeremy Tiang.

Krótka lista sześciu finałowych książek zostanie ogłoszona 18 kwietnia na Londyńskich Targach Książki, a zwycięskie dzieło poznamy podczas ceremonii w Londynie w dniu 23 maja.

[am]
fot. główna i źródło: Booker Prize Foundation

Tematy: , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Kategoria: newsy