Danuta Cirlić-Straszyńska i Piotr Paziński z Nagrodą za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego

7 kwietnia 2017


7 kwietnia w Muzeum Drugiej Wojny Światowej w Gdańsku nagrodę za całokształt twórczości translatorskiej otrzymała Danuta Cirlić-Straszyńska, znakomita tłumaczka z języków macedońskiego, chorwackiego, serbskiego czy bośniackiego. Wśród siedmiu nominowanych za przekład jednego dzieła jury nagrodziło Piotra Pazińskiego, który z języka hebrajskiego przetłumaczył „Przypowieść o skrybie i inne opowiadania” Szmuela Josefa Agnona. Nagroda towarzyszy Gdańskim Spotkaniom Tłumaczy Literatury „Odnalezione w tłumaczeniu” organizowanym przez Instytut Kultury Miejskiej.

Nagroda za całokształt trafiła do rąk Danuty Cirlić-Straszyńskiej. „To dzięki niej polski czytelnik mógł rozsmakować się w literaturze jugosłowiańskiej i postjugosłowiańskiej. Od przekładowego debiutu w roku 1966 wydała ponad 70 książek, nie licząc słuchowisk radiowych ani utworów publikowanych w czasopismach. Jako tłumaczka uprawia wszystkie gatunki literackie: prozę, poezję, eseistykę i dramat” – mówiła w laudacji Anna Wasilewska, przewodnicząca kapituły nagrody i tłumaczka z języka francuskiego. „Tłumacz powinien być 'niepsujem’ i nie psuć tego, co w oryginale jest piękne i wartościowe. Na ogół mi się udawało” – powiedziała laureatka, dziękując za nagrodę. „Przekład trzeba czuć, bez drygu nie można do tego podchodzić. Jeśli się odniesie sukces, to ten sukces dzieli się z autorem” – dodała.

Nagrodę za przekład jednego dzieła otrzymał Piotr Paziński, który przetłumaczył z języka hebrajskiego opublikowaną przez wydawnictwo Nisza książkę „Przypowieść o skrybie i inne opowiadania” Szmuela Josefa Agnona. „Piotrowi Pazińskiemu udała się sztuka niebywała – skutecznie wprowadził Agnona, pisarza prawie zupełnie nieznanego (istniał tylko jeden niewielki wybór jego opowiadań wcześniej) – do polszczyzny. O Agnonie mogliśmy słyszeć od współczesnych pisarzy izraelskich inspirujących się jego twórczością. Teraz otrzymaliśmy bogaty przegląd jego twórczości: od wczesnych przypowieści – po późne, znakomite opowiadania kojarzące się z Borgesem. Tym, co spaja ten zbiór, jest motyw Księgi i pracy pisarskiej, i postać skryby, który jest pojemną metaforą pisarza, badacza pisma, ale i tłumacza. Jego bohaterowie żyją wśród książek – jeden ustawił je tylko po to, żeby go strzegły. (…) Poeta Christopher Reid pisał, że to 'tłumacz stwarza swojego autora’. Przekład Pazińskiego jest najlepszym tego dowodem” – powiedziała Justyna Sobolewska w laudacji do nagrody za przekład jednego dzieła.

Danuta Cirlić-Straszyńska w 1953 roku ukończyła studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskując tytuł magistra. Pracowała jako redaktor w wydawnictwie „Czytelnik”, potem w Dziale Literackim Polskiego Radia i wreszcie w redakcji „Literatury na Świecie”. W latach sześćdziesiątych stale współpracowała jako krytyk z „Nowymi Książkami” i innymi czasopismami literackimi oraz Polskim Radiem. Debiutowała osnutą na jugosłowiańskich wątkach ludowych książką „Bajki spod pigwy”. Jako tłumaczka debiutowała w 1966 roku przekładem powieści chorwackiego pisarza Ivana Kušana „Zagadkowy chłopiec”. Od tej pory przetłumaczyła ponad 60 książek, które często opatrywała własnymi wstępami lub posłowiami. W latach 1967-2006 wprowadziła na polski rynek wydawniczy Danila Kiša, Miloša Crnajskiego, Miodraga Bulatovicia, Milorada Pavicia, Bora Ćosicia. Z literatury chorwackiej przełożyła dziennik Julije Bebešicia, Slobodana Novaka, powieści Krsto Špoljara, książki Dybravki Ugrešić, Predraga Matvejevicia, ostatnio Mariny Trumic. Z literatury Bośni i Hercegowiny przetłumaczyła m. in.: Stevana Tonticia, Izeta Sarajlicia; antologię tamtejszej współczesnej literatury „Kraj kilimem przykryty” ułożyła i przetłumaczyła wraz z Dorotą Jovanką Cirlić. Przełożyła ponad 20 słuchowisk radiowych, wiele opowiadań dla czasopism oraz sztuki teatralne Miodraga Žalicy, Danila Kiša, Gorana Stefanovskiego, Dušana Kovačevicia i Tomislava Zajeca. Z języka macedońskiego przetłumaczyła książki Živka Činga oraz Lidii Dimkovskiej. Za całokształt twórczości otrzymała Order Sztandaru Jugosłowiańskiego ze Złotą Gwiazdą, nagrodę PEN Clubu serbskiego (1980), nagrodę ZAiKS-u (1984), nagrodę „Literatury na Świecie” (2005); jest także laureatką nagród Stowarzyszenia Tłumaczy Macedońskich (1984) i Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich (1984).

Piotr Paziński to redaktor naczelny „Midrasza”, badacz związany z Uniwersytetem Muri im. Franza Kafki. Pisze, tłumaczy, zajmuje się filozofią judaizmu i tematem żydowskim w literaturze. Przez kilka lat koncentrował się na „Ulissesie” Jamesa Joyce’a (książka „Labirynt i drzewo”, 2005, oraz przewodnik „Dublin z Ulissesem”, 2008). Jest laureatem Paszportu Polityki i Europejskiej Nagrody Literackiej. W 2015 opublikował zbiór esejów pt. „Rzeczywistość poprzecierana” nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia i wyróżniony nagrodą „Literatury na Świecie” im. Andrzeja Siemka. Przekładał m.in. „Księgę liter” Lawrence’a Kushnera, eseje Davida Roskiesa, eseje Amosa Oza i Fani Oz-Salzberger „Żydzi i słowa”, a ostatnio – opowiadania Szmuela Josefa Agnona.

Do drugiej edycji Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego w kategorii przekład jednego dzieła zgłoszono 69 książek przekładanych łącznie z 18 języków, m.in.: hebrajskiego, starożytnej greki, bośniackiego, fińskiego, tureckiego czy rumuńskiego. Kapituła nagrody w składzie: Anna Wasilewska (przewodnicząca), Jacek S. Buras, Andrzej Jagodziński, Michał Kłobukowski, Sławomir Paszkiet, Justyna Sobolewska, Tomasz Swoboda nominowała do nagrody siedmiu tłumaczy: Małgorzatę Buchalik za przekład „Rosji” Maksyma Gorkiego, Jacka Giszczaka za przekład „Niedzieli, 4 stycznia” Lyonela Trouillota, Hannę Igalson-Tygielską za przekład „Niedzieli życia” Raymonda Queneau, Krzysztofa Majera za przekład „Depeszy” Michaela Herra, Monikę Muskałę za przekład „Tak. Wyjadacze” Thomasa Bernharda, Piotra Pazińskiego za przekład „Przypowieść o skrybie i inne opowiadania” Szmuela Josefa Agnona oraz Marcina Szustra za przekład „Alfred i Ginewra” Jamesa Schuylera.

Nagroda od dwóch edycji towarzyszy Gdańskim Spotkaniom Tłumaczy Literatury „Odnalezione w tłumaczeniu” organizowanym przez Instytut Kultury Miejskiej. „Mówimy w Gdańsku nie tylko o słowie, ale też o innych wymiarach przekładu. Mam nadzieję, że w państwa pamięci pozostanie nie tylko nagroda, ale miejsce, w którym możemy dzielić się słowem i spotykać z wybitnymi tłumaczami” – powiedział Zastępca Prezydenta Miasta Gdańska Piotr Kowalczuk, który wręczał nagrodę.

Tematy: , , , , , , ,

Kategoria: newsy