Blisko 90 placówek zamkniętych, spadek liczby korzystających i wzrost oferty cyfrowej. GUS opublikował dane o bibliotekach publicznych za 2021 rok
W ciągu roku zamknięto blisko 90 bibliotek i filii bibliotecznych, a o 2,3% spadła liczba czytelników wypożyczających książki – dowiadujemy się z raportu Głównego Urzędu Statystycznego za 2021 rok. Wprawdzie biblioteki poczyniły działania mające dostosować ich ofertę do pandemicznej rzeczywistości, a wypożyczenia w porównaniu z poprzednim rokiem odnotowują trend wzrostowy, to jednak statystykom tym daleko do tych, które raportowano przed pojawieniem się koronawirusa.
Z danych GUS wynika, że na koniec 2021 roku funkcjonowały 7693 biblioteki publiczne, które prowadziły 873 oddziały dla dzieci i młodzieży oraz 842 punkty biblioteczne. Dla porównania na koniec 2020 roku działały 7782 biblioteki publiczne, zaś na koniec 2019 roku – 7881 bibliotek. A zatem w ciągu dwóch lat ubyło 188 placówek.
„W 2021 roku podmioty kultury, w związku z trwającym w Polsce stanem epidemii, nadal funkcjonowały w warunkach czasowych ograniczeń. Obostrzenia w działalności podmiotów kultury miały różny zakres i formy, ale w porównaniu z rokiem wcześniejszym były mniej restrykcyjne” – czytamy w raporcie GUS.
Ta mniejsza restrykcyjność sprawiła, że wzrosła liczba wypożyczeń. Czytelnicy wypożyczyli na zewnątrz 89,1 miliona woluminów księgozbioru (oraz 2,7 miliona materiałów bibliotecznych stanowiących zbiory specjalne, głównie materiały audiowizualne). To o 14,9% więcej niż w 2020 roku, kiedy wypożyczono na zewnątrz 77,5 miliona woluminów księgozbioru (oraz 2,4 mln materiałów ze zbiorów specjalnych), ale wciąż nieporównanie mniej niż w latach przed pandemią – 102,7 mln w 2019 roku i 101,9 mln w 2018 roku.
Biblioteki nadrobiły tę różnicę, oferując zdalny dostęp do licencjonowanych zbiorów elektronicznych (czyli np. do usługi Legimi). Ofertę taką posiadały 2824 biblioteki publiczne, co oznaczało wzrost o 20,5% w porównaniu z rokiem poprzednim. W ramach zdalnych zalogowań do zbiorów elektronicznych dokonano 34,2 miliona pobrań dokumentów – to o 62,2% więcej niż przed rokiem.
Starania te nie przełożyły się na utrzymanie liczby czytelników. W 2021 roku z bibliotek publicznych skorzystało 4,8 miliona osób. Spadek w porównaniu z rokiem poprzednim wyniósł więc 2,3% (w 2020 roku było niecałe 4,92 mln czytelników), a o wynikach sprzed pandemii nie ma nawet co marzyć (w 2019 roku odnotowano ponad 5,98 mln czytelników).
Biblioteki publiczne (łącznie z filiami) w 2021 roku (graf. GUS)
Ci, którzy wypożyczali książki, robili to natomiast częściej. Na jednego czytelnika przypadało prawie 19 woluminów wypożyczeń księgozbioru – najwyższy wskaźnik odnotowano w województwie wielkopolskim (22), a najniższy w województwie pomorskim (15). W ujęciu ogólnopolskim to najlepszy wynik w ostatnich latach. W 2020 roku jeden czytelnik dokonał średnio wypożyczeń prawie 16 woluminów, a w 2019 – 17,2 wolumina.
Biblioteki publiczne nie tylko udostępniają zbiory, ale również prowadzą działalność kulturalno-edukacyjną. W 2021 roku odbyło się 133,9 tysiąca wydarzeń stacjonarnych oraz 21,5 tysiąca wydarzeń online. I w tym przypadku nastąpiła poprawa w porównaniu do 2020 roku, kiedy to zorganizowano 112,7 tysiąca różnego rodzaju imprez, ale jeszcze pozostaje wiele do nadrobienia, żeby dorównać statystykom sprzed pandemii (w 2019 roku odbyło się 275 tys. wydarzeń).
Jak podaje raport, na koniec 2021 roku biblioteki publiczne posiadały 124,7 miliona woluminów księgozbioru, w ramach którego niezmiennie największy udział (98,5%) stanowiły książki. Biblioteki dysponowały także 5,9 mln materiałów bibliotecznych tworzących zbiory specjalne, spośród których największą część stanowiły materiały audiowizualne (55,8%). Na jedną bibliotekę publiczną przypadało średnio 16 207 woluminów księgozbioru.
[am]
źródło: Główny Urząd Statystyczny
Kategoria: newsy
