Biblioteka Narodowa udostępniła w sieci rękopis „Przedwiośnia” Żeromskiego

5 marca 2018


Kompletny rękopis „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego został udostępniony przez Bibliotekę Narodową w portalu Polona. Dzięki temu możemy zapoznać się z oryginałem dzieła, które było tematem wielu dyskusji w pierwszej połowie XX wieku.

Pomysł na powieść narodził się prawdopodobnie około 1920 roku. Stanisław Strumph-Wojtkiewicz, któremu udało się dotrzeć do autora, napisał o genezie „Przedwiośnia”: „Jak się z własnej wypowiedzi Żeromskiego okazało, w okresie wykluwania się pomysłu powieściowego (było to w Konstancinie ? na werandzie u Żeromskiego lub może w innym domu) odbywały się sąsiedzkie spotkania z dwiema paniami, które w latach 1918-1920 przywędrowały do Polski z Baku. Jedną z nich była żona doktora, pani Przedborska, druga również żona doktora, pani Czarnocka (Czarnecka? Czarnowska?). Obie te panie gorąco zachęcały Żeromskiego do napisania powieści o egzotycznym Baku, opowiadając mu o tamtejszym życiu i ludziach, o polskich chłopach i o ich późniejszych losach podczas rewolucji, na wojnie i w Polsce po roku 1920”.

Alina Bergel-Krehlikowa na podstawie analizy rękopisu wysnuła teorię, że przynajmniej pierwsze dziewięć kart manuskryptu powstało w latach 1921-1922. Potem Żeromski porzucił na pewien czas pisanie „Przedwiośnia”, aby powrócić do tworzenia książki w 1924 roku i ukończyć prace nad powieścią we wrześniu tego samego roku.

Cały tekst powieści zmieścił się w 84-kartkowym brulionie oprawionym w półpłótno. Żeromski pisał „Przedwiośnie” trzema rodzajami atramentu. Większości kartek nie numerował. W zeszycie znajduje się kilka wkładek, na których pisarz zanotował uzupełnienia, które chciał dodać do treści, ale nie miał już miejsca między liniami.

Brulion został uratowany z piwnic domu wydawniczego Jakuba Mortkowicza na Starym Mieście zawalonego podczas powstania warszawskiego. Później stanowił własność Moniki Żeromskiej. W 2002 roku trafił do zbiorów Biblioteki Narodowej dzięki Fundacji na Rzecz Utrzymania Spuścizny po Stefanie Żeromskim.

Udostępnienie rękopisu „Przedwiośnia” w sieci ma związek z zainaugurowaną przez Prezydenta Andrzeja Dudę siódmą edycją akcji Narodowe Czytanie. W tym roku to właśnie dzieło Żeromskiego będzie lekturą czytaną w całej Polsce 8 września.

Kompletny rękopis „Przedwiośnia” Żeromskiego możecie obejrzeć na portalu Polona.

[am]
fot. Biblioteka Narodowa / Polona

Tematy: , , , , ,

Kategoria: newsy