Noblista Albert Camus dziękuje w liście swemu nauczycielowi z dzieciństwa
Albert Camus przyszedł na świat 7 listopada 1913 roku w ubogiej, niepiśmiennej rodzinie mieszkającej na przedmieściach Algieru. Kiedy miał jedenaście miesięcy, jego ojciec, prosty robotnik, wcielony do jednego z regimentów żuawów, zginął na skutek ran odniesionych w I bitwie nad Marną. Chłopiec wraz z bratem wychowywany był przez półgłuchą matkę. Cała trójka mieszkała w niewielkim, dwupokojowym mieszkaniu dzielonym z surową babcią i sparaliżowanym wujkiem. Kiedy pięcioletni Albert poszedł do szkoły podstawowej, miał to szczęście, że trafił na wybitnego nauczyciela, Louisa Germaina, który dostrzegł w nim potencjał, zmotywował go do nauki, podsuwał mu lektury i pomógł później zdobyć stypendium w algierskim liceum. Otworzyło to młodzieńcowi drogę do dalszego kształcenia, aż w końcu ? oszałamiającej kariery literackiej uwieńczonej najwyższym dla pisarza wyróżnieniem.
Gdy w październiku 1957 roku Camus dowiedział się, że Akademia Szwedzka uhonorowała go literacką Nagrodą Nobla za „ogromny wkład w literaturę, ukazującą znaczenie ludzkiego sumienia”, wysłał wkrótce potem do swojego nauczyciela list, w którym napisał:
„19 listopada 1957
Szanowny panie Germain
Pozwoliłem sobie, aby to zamieszanie, jakie panuje wokół mnie w tych dniach, ucichło nieco, zanim przemówię do pana z głębi swego serca. Właśnie przyznano mi zbyt wielki zaszczyt, którego ani nie poszukiwałem, ani o niego nie zabiegałem.
Ale gdy usłyszałem wiadomość, moja pierwsza myśl, zaraz po matce, była o panu. Bez pana, bez kochającej ręki, jaką wyciągnął pan do małego biednego dziecka, jakim byłem, bez pana nauczania i przykładu, nic z tego by się nie wydarzyło.
Nie wyolbrzymiam tego rodzaju zaszczytu. Ale przynajmniej daje mi on okazję, aby powiedzieć, kim pan był i nadal jest dla mnie, i zapewnić, że pana wysiłki, pana praca, i szczodre serce, jakie pan w to włożył, nadal żyją w jednym z pana małych chłopców, który, pomimo lat, nigdy nie przestał być pana wdzięcznym uczniem. Ściskam pana z całego serca.
Albert Camus”
10 grudnia 1957 roku podczas uroczystości w Sztokholmie pisarz odebrał medal noblowski i wygłosił tradycyjne przy tej okazji przemówienie. Swoje Discours de Su?de zadedykował ulubionemu nauczycielowi z dzieciństwa, Louisowi Germainowi.
Opracowanie i tłumaczenie: Artur Maszota
źródło: Letters of Notes, Britannica, IEP
fot. Robert Edwards/Wikimedia
Kategoria: listy
