Przeczytaj fragment „Martwych listów” Caite Dolan-Leach i wciągnij się w wielowarstwową historię zbrodni

5 września 2017

Wydawnictwo Filia prezentuje debiutancki thriller Caite Dolan-Leach. W „Martwych listach” zaginiona młoda kobieta za pomocą poczty mailowej wciąga swoją bliźniaczą siostrę w poszukiwania, które kończą się równie zaskakująco, jak „Zaginiona dziewczyna” Gillian Flynn czy „Lokatorka” J.P. Delaneya.

Moja siostra, urodzona twórczyni mitów, zawsze lubiła opowiadać historię o tym, jak błędnie nas nazwano. Była z niej dumna, jak gdyby ona, mały różowy bobas, nagięła los siłą woli i przybrała imię, które miało przypaść w udziale mnie. Rodzice próbowali być zmyślni (zanim jeszcze stali się wyłącznie żałośni) i nasze imiona miały być częścią dziwacznej mitologii rodzinnej, zbudowanej przez nas samych. Od A do Z, Ava i Zelda. Pierworodna miała otrzymać A jak Ava, a druga z kolei Z jak Zelda i razem miałyśmy dawać cały alfabet naszym pomylonym i chwilowo szczęśliwym rodzicom, którzy oboje ulokowali się nieefektownie pośrodku alfabetu: M jak Marlon i N jak Nadine. Mojego ojca nazwano po gwieździe filmowej i z typowym dla siebie krótkowzrocznym narcyzmem usiłował stworzyć jakąś bujną spuściznę dla swojej rozkwitającej małej rodziny. Żadnego rozkwitu nie doczekał.

Urodziłam się druga i przeznaczony mi był koniec alfabetu. Jednak to moja siostra była Zeldą już od pierwszego zaczerpniętego oddechu, dzika i nieustępliwa aż po swoją ostatnią ofiarę. Nieuważna pielęgniarka podała mojemu ojcu dzieci w złej kolejności, przez co druga z kolei córka dostała mu się w pierwszej kolejności i ochrzczono mnie Avą. Określenia „ochrzczono” używam w czysto potocznym sensie. Matkę trafiłby szlag, gdyby pojawiło się jakiekolwiek pytanie na temat faktycznego sakramentu. Rodzice nie byli dobrzy w niczym, ale akurat jako poganie sprawdzali się doskonale.

Ojciec, najwyraźniej zachwycony tym dziwnym zawirowaniem, nalegał, żebyśmy zatrzymały pomyłkowo nadane imiona. Powiedział, że rodzina Antipovów zdoła postawić na głowie nawet alfabet. Matka położyła się wtedy w łóżku i rozpaczała, zapewne odliczając sekundy do pierwszego ginu z tonikiem od ośmiu miesięcy. Nawet teraz jej za to nie winię.

Pas bezpieczeństwa klika cicho, gdy odpinam go, by poszukać w torbie iPada. Czytałam ten mail tyle razy, że nauczyłam się go na pamięć, ale wciąż czuję potrzebę wpatrywania się w te słowa na świecącym ekranie.

Do: malaa@gmail.com
Od: nieconnor@gmail.com
21 czerwiec 2016, 3.04

Ava, po co ci telefon, skoro nie mogę do ciebie zadzwonić w nagłym wypadku? To właśnie jest wpadek. Gdybyś odbrała ten cholerny telefon, nie musiałabym dawać ci znać przez E-MAIL, że twoja siostra nie żyje. Po jednej z pijackich imprez oszło do pożaru i najwyraźniej nie udało jej się wydostać. Jeśli wylecisz jutro z Paryża, to może zdążysz na ceremoię pogrzebową.

Nie potrafię ocenić, czy tekst zawiera literówki, bo mama a) jest pijana, b) nigdy nie nauczyła się poprawnie pisać na klawiaturze („nie jestem pieprzoną sekretarką i nie po to zostawałam feministką, żeby zajmować się korespondencją”) czy c) z powodu demencji, która ma wpływ na jej poprawność językową. Stawiam kasę na wszystkie trzy powody. Nigdy nie widziałam, żeby Nadine Antipova, z domu O?Connor, przyjmowała wieści ? dobre czy złe ? bez ćwiartki ginu. Śmierć córki, zwłaszcza tej ulubionej, wstrząsnęła pewnie nawet nią. Zgaduję, że była wcięta już wtedy, kiedy jej to mówili, i nie była w stanie się dodzwonić, bo nie pamiętała numeru albo nie potrafiła go wprowadzić. Musiałaby podreptać ostrożnie na górę i odpalić starego MacBooka, który zbierał kurz na czymś, co służyło kiedyś mojemu ojcu jako biurko. Następnie obniżyłaby rozklekotane krzesło biurowe i skrzywiła się z powodu blasku monitora. Po kilku frustrujących minutach i falstartach (a także zapewne po kolejnym hauście ginu) namierzyłaby Firefoxa i przedostała się do Gmaila, o ile nie spróbowałaby najpierw odpalić starego, dezaktywowanego już konta na Hotmailu. Zapytana o hasło zapewne zbluzgałaby komputer, ponieważ polecenia, by przypomniała sobie konkretną kombinację, Nadine uważała za szczególnie złośliwe wobec jej słabnących władz umysłowych.

Usiłowałaby coś wpisać, ale hasło samo pojawiłoby się w okienku, już wcześniej wprowadzone i zapamiętane, ponieważ Zelda, na swój niekonsekwentny i beztroski sposób, usiłowała ułatwić matce trudne życie. Dopiero wtedy pijana, poirytowana, wściekła i przerażona matka mogła napisać do mnie zrzędliwego maila na temat tego, że moja siostra bliźniaczka spłonęła żywcem. I jeśli dla mnie wybrała właśnie taki sposób, to nawet nie chciałam wiedzieć, jak dowiedział się mój ojciec.

Po przeczytaniu listu pomyślałam najpierw, że Zeldzie pewnie spodobałaby się taka śmierć. Właśnie tak chciała odejść. Był to stosowny sposób opuszczenia tego świata dla kogoś nazwanego po pani Fitzgerald, zmarłej rzekomo w majakach, kiedy to ogień niszczył sanatorium, w którym zamknięto ją na spory kawałek jej życia. Bertha Rochester umarła w dość podobnych okolicznościach. Jako dzieci bawiłyśmy się w Joannę d?Arc i Zelda układała wielkie stosy dla lalek z patyków przebranych za nastoletnią męczennicę (Zelda była Joanną, mnie przypadała rola nikczemnych angielskich inkwizytorów). Śmierć przez spłonięcie była właściwa dla wizjonerek i wariatek, a Zelda należała do obu tych grup. Moja mroczna połowa.

Ale potem, jako że dobrze znałam siostrę, zaczęłam o tym myśleć jeszcze inaczej.

To wszystko było bardzo w stylu Zeldy. Aż za bardzo. Kiedy wreszcie udało mi się dodzwonić do matki, wymamrotała, że stodoła z Zeldą uwięzioną wewnątrz zajęła się ogniem. Ta sama stodoła na tyłach domu, którą Zelda przemieniła w schron służący do ucieczek, kiedy już nie mogła wytrzymać przebywania z chorowitą i chamowatą matką. Wiedziałam, że lubi uciekać na drugie piętro, patrzeć przez okno, palić jednego papierosa za drugim, pić i pisać do mnie e-maile. Śledczy ze straży pożarnej byli zdania, że usnęła z papierosem (typowe dla niej!) i drewno stodoły oraz wszystkie książki, które tam zgromadziła, łatwo zajęły się ogniem w suchy czerwcowy dzień. Spłonęła żywcem w dzień letniego przesilenia. Jej zwęglone resztki leżały na wprost okien domu i matka ? ze swoim słabnącym umysłem i na wpół zamarynowaną alkoholem wątrobą ? miała na nie wspaniały widok. Moja siostra nie mogła sobie wybrać bardziej odpowiedniego sposobu na śmierć.

Tacki z drinkami suną obok mnie, beztrosko obijając się raz po raz o kolana osób o długich nogach. Niewielka, rozmiarem przystosowana do podróży, mam aż za dużo miejsca nawet na tradycyjnie przymałym siedzeniu w samolocie. Pamiętam, by wziąć dla siebie Krwawą Mary w plastikowym kubku, rozmyślając jednocześnie po raz enty nad związkiem nazwy tego cennego, życiodajnego drinka i naszej dwójki, kiedy próbowałyśmy jako małe dziewczynki wywołać tę straszliwą pannę młodą z luster.

Mieszam gęsty sok pomidorowy ze zbyt wieloma kostkami lodu i niewystarczającą ilością wódki, a następnie sączę napój przez czerwoną słomkę. Uwielbiam te wąskie słomki do mieszania. To, jakie są malutkie. Usilnie próbuję za to nie myśleć o miejscu, które zostawiam, i o tym, które zamierzam odwiedzić. Podróżowanie w tę stronę przez Atlantyk zawsze wydawało mi się okrutne. Opuszcza się Europę w porze śniadaniowej i dolatuje do Stanów Zjednoczonych w porze brunchu, a przy tym jest się wykończonym, głodnym i gotowym na obiad. Słońce cofa się po nieboskłonie. Spotykasz się ze swoimi rozdrażnionymi znajomymi i krewnymi po piętnastu godzinach mordęgi, a godziny te spędziłaś na jakimś dziwnym wygnaniu w niebycie pomiędzy lotniskami i samolotami. Wieczny powrót do Ithaki. Zostanę odebrana z maleńkiego lotniska i zawieziona do domu rodzinnego, pięćdziesiąt metrów od miejsca, gdzie raptem kilka dni temu moja siostra spaliła się na proch ? i to jeszcze przed obiadem. Zastanawiam się, czy zgliszcza jeszcze się tlą. Czy zgliszcza robią coś jeszcze? Od niecałego miesiąca miałyśmy po dwadzieścia pięć lat.

Przejdę przez próg i momentalnie uderzy mnie zapach mojego dzieciństwa i domu rodzinnego. Wejdę po schodach do pokoju matki. Jeśli będzie choćby minuta po piątej (a raczej będzie, kiedy już pokonam tę odległość w górę stanu), zastanę matkę pijaną albo już blisko tego stanu, a ja usiądę obok niej i naleję obydwu po sporym kieliszku wina. Nie porozmawiamy o Zeldzie, nigdy tego nie robimy. W końcu (a potrwa to tyle co nic) powie coś okrutnego, czego nie zdołam wytrzymać, po czym wyjdę. Jeśli będę w mściwym nastroju, to zabiorę wino ze sobą, żeby po kolejną butelkę musiała ostrożnie zejść na dół, ryzykując tym samym złamanie biodra i upokorzenie wynikające z porażki.

Wyjdę na zewnątrz z tą butelką wina i spojrzę na poczerniałe drewno stodoły. Zbadam ciemne sterty popiołu. Dopiero wtedy zacznę odkrywać tajemnicę mojej siostry i odnajdę ją, gdziekolwiek się schowała. Wyłaź, wyłaź gdziekolwiek jesteś. W co ty grasz, Zeldo? Zawsze kiepsko wychodziło jej trzymanie się zasad.

Do: malaa@gmail.com
Od: zazazelda@gmail.com
5 września 2014, 20.36

Słodka Siostro, Monozygotyczna Współlokatorko Łona,

no i jak, czy Paryż to miejsce jak żadne inne? Czy błyszczy tam olśniewająco od mitologii i zbędnego przepychu? Podejrzewam, że w obydwu przypadkach tak jest, zwłaszcza jeżeli Ty patrzysz. Niech zgadnę, co tam porabiasz: wylądowałaś, pozbyłaś się bagażu i triumfalnie poszłaś wzdłuż Sekwany ? bo przecież w chwilach triumfu zawsze lubisz przebywać blisko wody, to pewnie genetyczny podarunek od kobiet, które w czasach prehistorycznych wędrowały po plażach i tak dalej ? no więc przechadzasz się, nawet nie, wręcz pląsasz wzdłuż tych pustych brzegów, a następnie, jako nieodrodna córka naszej matki, szukasz jakiegoś napoju alkoholowego. I ? ponieważ to dla Ciebie bardzo ważne, żeby zmieszać się z tubylcami, ale też czuć się historycznie zakorzenioną w autentyczności ? założę się, że do picia wybrałaś? lillet! Bardzo możliwe też, że był to szampan, ale postawiłabym duże pieniądze na to, że zarówno wstyd, jak i oszczędność powstrzymały Cię przed wywaleniem sześćdziesięciu albo siedemdziesięciu euro na butelkę bąbelków. Założę się, że upiłaś tylko odrobinę lillet, wypróbowałaś swój doskonale akceptowalny francuski, poczułaś się dobrze ze swoją ucieczką, udałaś, że wcale nie chciałaś wypić niczego innego i kupiłaś ten szampan w jakimś uroczym, ?autentycznym? sklepie z winami po drodze do domu wielkości pudełka po butach, w którym będziesz mieszkała, aż wreszcie wydalisz z organizmu tę frankofilię (albo do chwili, gdy już roztrwonisz zaskórniaki ojca i będziesz musiała wracać do domu). Przez cały ten czas postarasz się nie myśleć o tym, co się stało, zanim nas zostawiłaś. Dlaczego nas zostawiłaś. Mam rację, Ava, n?est-ce pas?

Cóż, bardzo mnie cieszy, że spełniasz swoje marzenia i tak dalej, nawet jeśli to oznacza opuszczenie ukochanej siostry bliźniaczki, którą zostawiłaś w kiepskim stanie na hamaku, pocącą się z lekka na samą myśl o tym, że odtąd ma zajmować się samodzielnie naszą matroną. Od zawsze powtarzasz, że ta kobieta mnie kocha bardziej, ale CHRYSTE PANIE, powinnaś teraz zobaczyć, jak za Tobą rozpacza. Moim zdaniem naprawdę myślała, że blefujesz i nie zamierzasz realizować planu z tym wyjeżdżaniem po ukończeniu studiów, i że w końcu osiądziemy obie w domostwie, by ocierać jej czoło i trzymać ją za rękę, podczas gdy nią na drodze do zupełnego zatracenia będą rzucać drgawki w czasie kolejnego z codziennych zjazdów. A jakie zrobiła wielkie oczy, kiedy zeszłaś na dół z walizką! Niewiele pamięta z całego zajścia, ale tej zdrady nie zapomni. Porzucona czekała tygodniami w skrajnie bolesnym napięciu, nie wierząc, że można ją zostawić, używając tak słabej wymówki!

Nie staram się wpędzić Cię w wyrzuty sumienia (Nigdy w życiu! Nigdy. W życiu. Nawet po tym wszystkim, co się stało?), ale zamiast tego próbuję naszkicować Ci obrazek z życiem i jak będzie ono wyglądało pod twoją nieobecność. Zamierzam zostać w przyczepie (naprawdę! I nikt mnie stąd nie wykurzy! Nawet ta cholerna, stara jędza) i nie wracać do domu przy winnicy. Mama jest w średniej formie, to prawda, ale będę ją tam odwiedzać każdego dnia, poza tym jest na tyle żwawa, by zająć się sobą nocami. Tak myślę. Przyczepa stoi niecałe dwa kilometry dalej. Zresztą jakby co, dojrzę słupy dymu, jeśli w końcu spali dom, haha! Rozważałam zatrudnienie kogoś, żeby dotrzymywał jej trochę towarzystwa i pomagał przy mniej apetycznych czynnościach (pieluchy można dostać tuż za rogiem, naprawdę), ale wolę nie mieszać w złotym kociołku Antipovów i O?Connorów. Nie licząc kilku cudownych zbiorów, myślę, że lata szalonego przychodu Winnicy Silenus możemy mieć za sobą, Ava. Ale przynajmniej to podupadające przedsiębiorstwo daje mi jakąś iluzję profesji, dzięki czemu czuję się bardzo dorosła podczas imprez, na które chodzę, i prawie nigdzie indziej. Dzięki temu mam też jakieś zajęcie. Nie bez przyczyny ten protosatyr, Nasz Rozpustny Ojciec, był taki podjarany pomysłem założenia winnicy. Ten człowiek jednak nie był kompletnym durniem.

Ech, ale się rozpisałam. Siedzę i piszę na tym antycznym laptopie przy biurku taty. Próbowałam nauczyć tego mamę, ale ona ledwo pamięta, żeby podciągnąć gatki po odlaniu się (mogło być znacznie gorzej!), więc wydaje mi się, że w głównej mierze robię to dla siebie. Kiedy skończę, pójdę w stronę nasłonecznionego tronu matki i zwabię ją do środka pokusą akurat takiej ilości wódy, żeby nie próbowała się stawiać. Tak wygląda brutalna prawda. Nie wątpię, że skosztowałaś już jakiegoś brie i bagietki, ale pamiętaj ? bez przesady! Gdyby była tu ze mną nasza matka, kazałaby Ci przypomnieć, że zauważyła niedawno małą fałdkę na Twoim ramieniu i że to nie czas, by sobie odpuszczać. Co za ironia losu.

A już całkiem poważnie, tęsknię za Tobą jak szalona. Przecież WIADOMO, że żartowałaś z tym całym kończeniem studiów. No i chyba możemy ze sobą znowu rozmawiać?

Wieczna miłość od uwielbiającej Cię bliźniaczki,
Z jak Zelda

Siedem godzin, kolejny lot i jeszcze jedną tanią Krwawą Mary później gapiłam się przez małe okno samolotu na pas jezior rozciągający się pode mną. Silniki są tak głośne, że boli mnie cała szczęka i skronie. Kiedy samolot przechyla się przy podejściu do lotniska Ithaka, widzę, jak Finger Lakes błyszczą w rzędzie, skąpane w późnym, popołudniowym słońcu. Jestem oczywiście spóźniona. Kontrola paszportowa w Filadelfii ciągnęła się godzinami, moja torba dostała się na karuzelę ostatnia i spóźniłam się na łącznikowy lot. Następne połączenie z Ithaką zostało odwołane, ale to się przecież zdarza w pięćdziesięciu procentach przypadków. Jeszcze częściej zimą. Lotnisko sprawiło, że podupadłam na duchu. Przy podgrzanym w mikrofalówce jedzeniu Sysco i piwach za osiem dolarów po prostu nie można się odprężyć. Jedzenie i picie były dla mnie jedynymi źródłami prawdziwej i głębokiej przyjemności. Pod tym względem przypominałam ojca. Jestem w sumie wdzięczna, że lecę tym hałaśliwym samolotem. Krążę nad jeziorami jak pasta do zębów spływająca w stronę ujścia w zlewie. Ruchem spiralnym w dół.

Jeszcze raz zastanawiam się, czy to jednak nie jest błąd, że przyleciałam tutaj sama. Na swój czuły galijski sposób Nico oferował mi wczoraj w łóżku, że będzie mi towarzyszył. Niepewny i hojny, jak zawsze. To miejsce rozerwałoby go na strzępy. Byłby zszokowany w starciu z takim wyuzdanym okrucieństwem. Próbowałby grzecznie pić wino, ale jego szklanka przez cały wieczór pozostawałaby w połowie pełna. Nie jest snobem, ale to Francuz. A poza tym Nico jest dobrze wychowany. Dokuczałaby mu samotność pośród moich znajomych i rodziny, którzy byliby zbyt zajęci rzucaniem się sobie do gardeł, by zwrócić uwagę na grzeczności. Cieszyłabym się z jego obecności i tego, że na koniec każdego morderczego dnia będzie czekał na piętrze w przesadnie białej sypialni, by mnie pocieszyć po kolejnej jatce. Na samą myśl o tym żołądek mi się przewraca i zaczynam wątpić, czy dobrze postąpiłam, zostawiając go. Powiedziałam mu, że jeśli mój pobyt tu przeciągnie się do kilku tygodni, to oczekuję, że wpadnie z wizytą. Dzięki temu będzie mnie bardziej kusiło, żeby zwiać z okolic Winnicy Silenus i jeziora Seneca. Jakbym w ogóle potrzebowała zachęty, żeby stamtąd uciec.

Koła dotykają podłoża i obracam się ponuro w stronę lotniskowych okien. Zastanawiam się, czy ojciec faktycznie przyjedzie, żeby mnie odebrać, tak jak obiecał. W powietrzu tego miejsca już czuję ostry, kwaskowy, lokalny posmak Pinot Grigio, które moja matka przechowuje w lodówce, i zdaję sobie sprawę, jak bardzo mam na nie ochotę.
Mój ojciec, Marlon, zadekował się na zewnątrz lotniska i uciął sobie drzemkę na jednej z ławek. Naciągnął słomkową fedorę na oczy i mam przeczucie, że leży tak od dobrej chwili. Trącam jego stopy, by się obudził. Pod rondem kapelusza powoli otwierają się oczy.

? Mała A! ? pieje, prostując się. Wszystko, co ma na sobie, jest z lnu. Koszula i spodnie elegancko pomarszczone. Spojrzenie zielonych oczu straciło nieco na ostrości. Nie widziałam go ponad dwa lata, ale wygląda mniej więcej tak samo. Jego ciemne włosy są może ciut jaśniejsze, a linie wokół oczu pogłębiły się trochę, ale wciąż jest swobodny i niefrasobliwy jak zawsze. I jak zwykle na widok jego uśmiechu czuję ogromną pokusę, by wybaczyć mu jego braki i to, że nas zostawił. Matka spędziła półtorej dekady na wybaczaniu temu mężczyźnie, a nie przychodzi jej to łatwo. Zdumiewa mnie magnetyzm ojca i żałuję, że zamiast niego odziedziczyłam jego zielone oczy i skłonność do jedzenia i picia.

Kiedy tylko skupi na mnie swoje spojrzenie, zrywa się z entuzjazmem nietypowym jak na kogoś, kto właśnie stracił dziecko. Wiem jednak dobrze, że przy mnie będzie tryskał energią i optymizmem. Będzie zabiegał o sympatię. Już prawie rzuca się, by mnie przytulić, ale przypomina sobie, jak się mają sprawy między nami. Wciąż jest szczupły, choć kiedy przytulam się lekko do niego, z torbą na ramieniu, wyczuwam pod kremową lnianą koszulą początki wystającego brzucha. Ściska mnie mocno.

? Cześć, tatusiu. Fajnie, że udało ci się po mnie wyjechać. ? Naprawdę staram się, by w moim głosie nie było słychać sarkazmu, ale nie do końca mi to wychodzi. Udaje, że tego nie słyszy. Mój ojciec brzydzi się konfliktem. Prawdopodobnie dlatego woli swoją drugą rodzinę.

? A, tak mi przykro. Boże, nie potrafię sobie nawet wyobrazić? ? Chwyta mnie za ramiona i wpatruje się intensywnie w moją twarz. Zdaję sobie sprawę, że wbrew samej sobie mogę zacząć płakać, dlatego delikatnie go odtrącam. Jego twarz znaczą zmarszczki: tragiczny patriarcha w zrujnowanym królestwie opłakuje zmarłą córkę.

? Wiem, tato. To? w porządku. Wszyscy mamy już z górki. ? Stary rodzinny żart. Teraz już z pewnością mniej zabawny i z latami będzie tylko tracił. Podobnie jak nasza rodzina. ? Mama bez wątpienia? ? Nie wiem, jak dokończyć to zdanie. Mama bez wątpienia jest w rozsypce, z pewnością o tej porze wlała już w siebie całą butelkę Pinot Grigio, zważywszy na to, jak długo leciałam. Na pewno rozpęta się piekło, kiedy Marlon przyjedzie do domu. Ojciec popisuje się, szarmancko biorąc ode mnie walizkę i kierując się ku parkingowi. Bez wysiłku przerzuca torbę przez ramię, tym samym w łatwy sposób dowodzi swojej męskości.

? Niewiele ze sobą zabrałaś, A.

? Pakowałam się w pośpiechu. Poza tym dużo moich rzeczy zostało w domu. No i zawsze mogę włożyć coś Zeldy.

Wzdryga się delikatnie i unika mojego wzroku. Nico też dziwnie zareagował, kiedy poprzedniej nocy powiedziałam ten sam tekst, wrzucając przypadkowe rzeczy do walizki, kiedy on przysiadł nerwowo na krawędzi łóżka, najwyraźniej martwiąc się o moje zdrowie psychiczne. Rozumiem, dlaczego niektórzy mogą uważać za faux pas to, że zamierzam wyszukiwać w domu i donaszać dziwaczne ubrania po mojej niedawno zmarłej siostrze. Będę jak niepokojący, cielesny poltergeist. Ale noszę jej rzeczy od zawsze. Mieszałabym w jej planach, gdybym nagle zaczęła postępować inaczej.

? Rozmawiałaś już z matką?

? Wczoraj przez telefon, przelotnie. Była mocno zdezorientowana, więc niewiele z niej wyciągnęłam.

? Jak ona sobie? radzi?

? Co, nie dzwoniłeś do niej?

? Próbowałem, mała A. Od razu się rozłączyła. ? Milknie. ? Nie winię jej. Musi to cholernie ciężko przeżywać.

? Tak szczerze mówiąc, nie wiem, jak ona się czuje, tato. Nie rozmawiamy zbyt często. Była naprawdę? wściekła, kiedy wyjechałam do Francji. A Zelda twierdziła, że ma coraz mniej dobrych dni.

? Posłuchaj, dziecino? Przykro mi, że musisz się tym zajmować. Nią. To niesprawiedliwe. Do tego wszystkiego? ? Marlon nie wie, jak kontynuować. Bliżej przeprosin już się nie zapuści. Jest w tym bardzo dobry. Człowiek zdaje sobie sprawę dopiero po wszystkim, że on tak naprawdę znowu za nic nie wziął odpowiedzialności.

? Nie mówmy o tym, tato. Chciałabym chociaż? Nacieszyć się słońcem.

Dotarliśmy do samochodu, który optymistycznie zaparkował w strefie rozładunku. Dostał mandat, którego pewnie nie zapłaci. To część świata, która nie przejęła jeszcze zachowania typowego po 11 września dla terenów tranzytowych w reszcie kraju. Ochrona lotniska raczej niefrasobliwie stosuje się do protokołu w kwestiach zapobiegania atakom terrorystycznym. W Nowym Jorku auto Marlona dawno by odholowano, a on siedziałby w areszcie. Ale tutaj, w Ithace, wystarczy mandat.

Wynajął oczywiście błyszczący kabriolet. Ojciec lubi podróżować z klasą, niezależnie od stanu konta i tego, co akurat wypada. O wszystkich ekonomicznych restrykcjach myśli jak o martwych listach, przesyłkach, których nie można dostarczyć. Jak o regułach, które go nie dotyczą.

? Niezła bryka ? mówię. Krzywi się zawadiacko, kiedy ładujemy bagaże i siebie do środka, po czym odjeżdżamy. Mam nadzieję, że może prowadzić. Sama nie trzymałam kierownicy od dwóch lat, nie mam nawet prawa jazdy, ale i tak lepiej bym sobie poradziła, jeżeli on jest pijany. Jego ruchy sprawiają jednak wrażenie względnie dobrze skoordynowanych, a kiedy dotrzemy na drugą stronę miasta, przed nami będą już tylko puste polne drogi, gdzie będziemy wzbijać kurz i jechać, jak nam się podoba. Odprężam się, kiedy zwalniamy na Route 13, mijając jezioro Cayuga po prawej stronie.

? No no no, Paryż! Do diabła, jak tam jest, maluchu?

? Jest tam wszystko, czego się można po tym miejscu spodziewać, tato. ? Wzruszam ramionami.

? No daj spokój, to jedno z najwspanialszych miast na świecie! I tylko tyle masz mi o nim do powiedzenia?

? To bardzo daleko od Winnicy Silenus. Dalej nawet niż Kalifornia.

Ignoruje mój lodowaty ton. Nadal jest pogodny, ale wyraźnie się zmusza, kiedy próbuje być radosny.

? Jak zawsze trzymają się ciebie żarty, mała A ? drażni się ze mną. ? Aj waj.

Gwiżdże jakąś melodię cały czas, kiedy przejeżdżamy przez miasto. Wiatr przeczesuje jego grube czarne włosy, nie tak kręcone jak nasze, raczej falujące. Kiedy dowiedziałyśmy się, że gen odpowiadający za kręcenie włosów jest recesywny, Zelda i ja zaczęłyśmy spekulować w kwestii naszego dziedzictwa. Ale na naszym genotypie odbiło się tak dużo pieczęci ojcostwa Marlona, że odrzuciłyśmy istnienie cienia szansy na inne pochodzenie, ot zwykłe myślenie życzeniowe. Litery naszego DNA oznaczają nasze pochodzenie, ale nie określają naszej przyszłości.

? Co robiłeś, czekając na mnie? ? pytam, choć znam odpowiedź. Ciekawi mnie, czy skłamie.

? Zatrzymałem się po drodze u starych znajomych i wyszliśmy razem coś przekąsić.

? O, gdzie poszliście?

? Hm, jak się nazywa to miejsce w centrum? Z tanimi Margaritami?

? Viva.

? Taaa, meksykańskie jedzenie mają mocno średnie. ? Krzywi się. ? Ale to jedyne otwarte miejsce między czternastą a porą obiadową w tej pipidówie.

? Jedyne miejsce z barem, chciałeś powiedzieć ? dodaję, drocząc się z nim.

Uśmiecha się ponownie.

? Zapomniałem, jak uroczo spokojne są te strony.

Włącza kierunkowskaz i przez chwilę jedziemy w milczeniu.

? A co u tej twojej starej przyjaciółki, tato? ? pytam. Mruga. Jest znakomitym kłamcą i widzę, że właśnie rozważa ? skłamać czy nie. Wydaje mi się, że powie prawdę. Bo jestem teraz starsza. Bo dopiero co zmarła moja siostra bliźniaczka, która, dodajmy, odziedziczyła ten konkretny talent do oszukiwania.

? Masz na myśli Sharon? ? pyta.

? A kogo innego?

? U niej w porządku ? mówi niepewnie. Nigdy nie przeprowadziliśmy porządnej rozmowy na temat kobiety, którą posuwał, kiedy byłam w szkole podstawowej. Zastanawiałam się, czy zdaje sobie sprawę z tego, że obie z Zeldą wiedziałyśmy. Nasza matka zresztą też.

? To dobrze. Często się z nią widujesz?

? Nie ? odpowiada łagodnie. ? Minęło parę lat.

? A jak twoja trzecia żona? Maria?

? U niej dobrze. Dziewczynki też się dobrze mają. Sześć i osiem lat, dasz wiarę? Małe urwisy. Pokażę ci później ich zdjęcia w telefonie. ? Urwał na moment. ? Blaze to mała terrorystka, a Bianca czasami przypomina mi ciebie, kiedy byłaś mała. Jest taka? porządna.

? Czyli dobrze ci w Napie?

? Tak, tak. Całkiem dobrze! Winnica nadal nieźle sobie radzi. W zeszłym miesiącu zrobili o nas materiał w „Wine Spectator”. ? Wiem o tym, w końcu my też prowadzimy winnicę i prenumerujemy to pismo od 1995 roku. On zresztą o tym pamięta, sam nalegał na tę subskrypcję i zostawił nas z rachunkiem. ? Powinnaś wpaść z wizytą, póki jesteś w Stanach. Jestem pewien, że Maria chce poznać was obie.

Oboje wzdrygamy się na dźwięk liczby mnogiej czasu teraźniejszego.

? Zobaczymy. W każdym razie muszę wrócić dość szybko do Paryża.

? Przecież jest lato, mała A! Pożyj sobie trochę! Nigdy się nie relaksujesz. Jestem pewien, że studia mogą zaczekać do jesieni. ? Irytująco szturcha mnie łokciem.

Kiwam głową.

? No może, nie wiem. Ale ślęczę teraz nad pracą dyplomową, więc jestem trochę zajęta. Zajmuję się związkiem Edgara Allana Poe i ruchu OuLiPo, ich wspólnego zainteresowania formalnymi ograniczeniami?

? Poe nie robił na mnie wrażenia ograniczonego ? przerwał mi, pewnie myśląc, że wyda się mądry.

? Nie on jest ograniczony, mówię o formie. Interesują mnie szczególnie lipogramy i pangramy. Mam teorię, według której oba są oczywiście potrzebne w tekstach OuLiPo, ale mogą też występować w dziełach Poego. Jak dotąd skupiałam się tylko na aliteracjach i powtórzeniach, a ponieważ prace Poego były wyraźnie związane z nieświadomym?

? Pangram? To coś jak: „Mężny bądź, chroń pułk twój i sześć flag”? ? Marlon przerywa. Pewnie próbuje zrobić na mnie wrażenie.

? Na tym to polega, tak. Jak dotąd pracuję nad jednym z jego esejów, który napisał na temat poezji?

? Brzmi to wszystko bardzo mądrze, mała A, i nie mogę się doczekać, aż jeszcze o tym porozmawiamy. Ale czy nie możesz sobie zrobić przerwy? Jest lato, i, no cóż, twoja siostra?

Kapituluję. Marlona zupełnie nie interesuje, o czym rozmyślam na co dzień.

? Tak, wiem, to Zelda była tą zrelaksowaną. A ja ? odpowiedzialną.

? Wciąż taka jesteś, kochanie ? odpowiada, próbując mnie pocieszyć.

? Nie, teraz po prostu tylko ja zostałam. ? Nagle czuję się jak własna matka, prawie jakbym próbowała sprawić, by poczuł się jak kupa gówna. ? Przepraszam, tato. Nie jestem po prostu? pewna? ? Na chwilę się dekoncentruję, patrząc w lusterko, jak Ithaka niknie za nami i zmierzamy w stronę autostrady po drugiej stronie jeziora.

? Wszystko w porządku, dzieciaku. Mów, co musisz.

Klepie mnie po kolanie. Zdaję sobie sprawę, że od powitania ojciec nie popatrzył na mnie ani razu. Jak gdyby nie mógł. Szukam w przydużej torbie okularów przeciwsłonecznych i nakładam je na wypadek, gdybym się rozpłakała. Ale kiedy spoglądam na błyszczące zielone liście i lśniącą wodę, podejrzewam, że nie będę musiała.
(…)

Caite Dolan-Leach „Martwe listy”
Tłumaczenie: Adrian Tomczyk
Wydawnictwo: Filia
Liczba stron: 400

Opis: Ava dowiaduje się z e-maila od matki, że jej siostra bliźniaczka nie żyje. Dziewczyna nie chce w to uwierzyć, ale nie wynika to z żalu czy wyparcia. Cała sprawa po prostu za bardzo wygląda na manipulację Zeldy. Jej kolejny chory plan. Dwa lata temu, po ogromnej zdradzie, jakiej dopuściła się Zelda, Ava wyjechała z domu rodzinnego do Paryża i przyrzekła, że nigdy więcej nie odezwie się do siostry. Teraz jednak dziewczyna musi wrócić do Stanów i odtworzyć rzekomo ostatnie kroki swojej siostry. Wkrótce zaczyna otrzymywać wiadomości, w których siostra zaprasza ją do szaleńczej zabawy w kotka i myszkę. List po liście, wiadomość po wiadomości Ava odkrywa kolejne wskazówki tłumaczące zniknięcie Zeldy i poznaje przerażającą prawdę na temat swojej rodziny.

Tematy: Caite Dolan-Leach, featured, full-image, kryminał i sensacja, Martwe listy, Wydawnictwo Filia